Chất lượng không khí tại Việt Nam vượt ngưỡng báo động đỏ, liệu máy lọc không khí có lọc được bụi mịn không?

Ô nhiễm không khí hiện đang là một vấn đề nhức nhói không chỉ trên toàn thế giới, mà còn ở tại Việt Nam chúng ta. Thế nên, ta cần tìm hiểu rõ về nguyên nhân, tác hại cũng các giải pháp hiệu quả, hiện đại nhằm khắc phục vấn đề trên.

Theo như những thông tin từ WHO, những thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội hiện đang trong tình trạng báo động đỏ do mức độ bụi mịn đang ở mức quá cao, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.

Để hiểu rõ vấn đề trên, liệu bạn đã biết rõ ô nhiễm không khí là gì chưa? Tác động như thế nào và cách giải quyết ra sao? Cùng Sforum tham khảo ở dưới bài viết này nhé.

Xem thêm: LG PuriCare Aero Booster Pet: Máy lọc không khí "đăng cấp" thú cưng

Tình trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam năm 2025

Có thể nói, ô nhiễm không khí đang là mối đe dọa chung cho tình hình phát triển trên toàn cầu, đi đôi với các nền công nghiệp, các trung tâm kinh tế thế hệ mới ắt hẳn ta sẽ phải đánh đổi với khói bụi và ô nhiễm. Song, với tình hình ô nhiễm ở mức báo động ở hiện tại, nhất là tại Thành Phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, chủ yếu đến từ hoạt động xây dựng và phương tiện giao thông.

Đặc biệt là chất lượng không khí ngày càng giảm sút gây khó chịu cho người dân vào các giờ cao điểm. Dựa trên số liệu mà mình lấy từ IQAir - một trang tin tổng hợp và đánh giá chất lượng không khí trên toàn cầu, thì đã từng có thời điểm trong năm 2024 mà chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại một số nơi tại Việt Nam đã đạt đến mức cao điểm.

Dựa vào hình ảnh trên, có thể thấy ở tại Hà Nội, chỉ số AQI trung bình đạt 173, đỉnh điểm đạt 217 – đây cũng là mức thuộc ngưỡng báo động đỏ, thậm chí có thể gây nguy hiểm trực tiếp đến con người. Tại một số khu vực như Cầu Giấy, Hoàn Kiếm, AQI có thời điểm chạm ngưỡng 200, khiến bầu không khí tại thời điểm này được đánh giá là nặng nề.

Đi xuống phía nam thì tình hình cũng không khá hơn là bao, tại TP. Hồ Chí Minh thì chỉ số AQI trong những tháng đầu năm 2025 dao động từ 150 - 200, với mật độ phương tiện giao thông đông đúc, các tuyến đường thường xuyên bị gặp tình trạng tắt nghẽn như Cộng Hòa, Điện Biên Phủ, Xô Viết Nghệ Tĩnh,... thường xuyên chìm trong khói bụi.

Theo như chính ứng dụng quan trắc không khí trên cho thấy, nhiều khu vực tại Thành phố Hồ Chí Minh có nồng độ bụi mịn PM 2.5 vào lúc 8 giờ ngày 10/1 là 80,5 µg/m³ (mức cho phép là khoảng 5 µg/m³). Theo đó, nồng độ bụi mịn PM 2.5 tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện cao gấp 16,1 lần giá trị theo hướng dẫn về chất lượng không khí hàng năm của WHO.

Tác hại của ô nhiễm không khí

Như mình đã nêu, nồng độ bụi mịn PM2.5 chính là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về đường hô hấp khi kết hợp với CO, SO2 và NO2 trong không khí, các chất này gây kích ứng niêm mạc, ngăn cản Hemoglobin kết nối với oxy, làm tế bào bị thiếu oxy. 

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiếp xúc lâu dài với nồng độ bụi mịn PM2.5 cao có thể dẫn đến các bệnh như viêm phổi, hen suyễn, bệnh tim mạch và thậm chí là ung thư phổi. Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn gây ra các vấn đề về huyết áp và làm suy yếu hệ miễn dịch.

Không chỉ dừng lại ở hô hấp, cũng theo WHO, ô nhiễm môi trường không khí là một trong nhiều thủ phạm gây nên các bệnh tim mạch, đột quỵ não lên tới 25%.

Hơn nữa, các hạt kim loại nặng trong khí thải có thể xâm nhập vào cơ thể và gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh, dẫn đến suy giảm trí nhớ và các vấn đề về nhận thức. Nặng hơn nữa, ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thần kinh nghiêm trọng như Alzheimer và Parkinson, từ đó làm giảm chất lượng sống và tuổi thọ của con người.

Máy lọc không khí có lọc được bụi mịn không?

Dù không thể "thổi bay" khỏi bụi của toàn thành phố, nhưng chúng ta vẫn có thể cải thiện không gian ấm cúng trong ngôi nhà nhỏ của chúng ta. Ví dụ như ta có thể đâu tư cho gia đình một chiếc máy lọc không khí giúp loại bỏ bụi mịn, vi khuẩn và các chất gây dị ứng trong không gian sống, giúp đảm bảo không khí trong lành hơn cho gia đình.

Cấu tạo máy lọc không khí

Tùy thuộc vào độ đa dạng của nhiều loại mẫu mã, các mẫu máy lọc không khí hiện nay có thể có cấu trúc khác nhau. Tuy nhiên, cấu trúc cơ bản của máy lọc không khí bao gồm các thành phần sau:

Động cơ và quạt: Nhiệm vụ của quạt là hút không khí từ môi trường vào máy để bộ lọc có thể lọc không khí, sau đó giải phóng không khí sạch trở lại. Động cơ quyết định mức độ lọc (công suất của máy). 

Không khí ô nhiễm sẽ được hút vào máy thông qua quạt mạnh và đi qua bộ lọc HEPA. Sau khi lọc, không khí sạch được trả lại không gian sống, giúp duy trì môi trường trong lành và thoải mái.

Bộ lọc không khí: Các loại bộ lọc không khí phổ biến là bộ lọc HEPA, bộ lọc than hoạt tính,... Máy lọc không khí HEPA được trang bị bộ lọc HEPA với cấu trúc sợi thủy tinh chuyên dụng chất lượng cao có khả năng thu giữ 99,97% các hạt siêu mịn có kích thước lên đến 0,3 micron.

Ngoài bộ lọc HEPA, nhiều máy lọc không khí còn được trang bị hệ thống lọc sơ bộ. Bộ lọc sơ bộ này giúp loại bỏ các hạt lớn hơn như tóc, lông thú cưng và bụi thô, bảo vệ bộ lọc HEPA khỏi bị tắc nghẽn và tăng tuổi thọ của máy.

Hệ thống lọc không khí sạch: Một số máy lọc không khí cũng có hệ thống lọc không khí sạch sử dụng tia cực tím C (UV-C) hoặc ion âm. Các công nghệ này giúp loại bỏ vi khuẩn và vi-rút, đảm bảo không khí được làm sạch hoàn toàn và an toàn.

Vỏ máy: Vỏ máy thường được làm bằng nhựa chất lượng cao và có tác dụng bảo vệ các bộ phận bên trong khỏi va đập. Nhiều sản phẩm còn tích hợp các tính năng thông minh như cảm biến chất lượng không khí, chế độ điều chỉnh tự động và bộ hẹn giờ có thể lập trình, mang đến sự tiện lợi và thoải mái tối đa cho người dùng.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý hoạt động của máy lọc không khí là lọc và loại bỏ các hạt bụi và độc tố khỏi không khí trong không gian kín. Máy lọc không khí hoạt động bằng cách đẩy không khí qua các bộ lọc bên trong chúng. Các bộ lọc này có thể bao gồm bộ lọc HEPA, bộ lọc kháng khuẩn, bộ lọc than hoạt tính,... Đặc biệt, sử dụng bộ lọc nhiều lớp sẽ giúp loại bỏ ngay cả những hạt bụi và vi khuẩn nhỏ nhất cũng như khử mùi hiệu quả.

Ngay khi không khí tiếp xúc với các bộ lọc bên trong máy lọc không khí, các hạt bụi và các chất có hại sẽ được hấp thụ và giữ lại trên bề mặt của các bộ lọc. Khi không khí đi qua các bộ lọc, nó sẽ được giải phóng trở lại không gian kín đã được lọc sạch hơn. Ngoài ra, các máy lọc không khí thông minh hiện đại cũng có thể có các công nghệ tiên tiến như tạo ion âm và công nghệ UV để giúp tạo ra môi trường không khí trong lành và sạch hơn.

Tác dụng của máy lọc không khí là loại bỏ các chất có hại khỏi không khí trong phòng. Các chất có hại này có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe như đau đầu, khó thở và các vấn đề về hô hấp. Ngoài ra, máy lọc không khí còn giúp giảm tác động tiêu cực của khói thuốc lá, bụi mịn và các chất ô nhiễm khác đối với sức khỏe con người.

Tuy nhiên, để máy lọc không khí hoạt động tốt nhất, người dùng cần chú ý thay thế bộ lọc và vệ sinh thường xuyên. Việc thay thế bộ lọc sẽ giúp máy lọc không khí hoạt động hiệu quả hơn và giảm thiểu tác động tiêu cực của các chất ô nhiễm.

Lợi ích của máy lọc không khí  

Tạo không khí sạch: Máy lọc không khí HEPA là giải pháp tuyệt vời để giảm thiểu các hạt nhỏ trong không khí, do đó tạo ra không khí sạch hơn và trong lành hơn. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người bị dị ứng hoặc các bệnh về phổi, nhất là trong điều kiện không khí có phần hơi "khó kiểm soát" tại Việt Nam hiện nay.

Giảm thiểu bệnh tật: Khi áp suất không khí giảm, vi khuẩn và vi-rút có thể tồn tại và phát triển trong không khí. Tuy nhiên, với máy lọc không khí có màng lọc HEPA, không khí sạch hơn có thể giúp ngăn ngừa sự lây lan của bệnh tật.

Giảm ô nhiễm: Ở những khu vực đông dân cư hoặc gần những con phố đông đúc, không khí có thể chứa nhiều chất ô nhiễm khác nhau như CO2 và các hạt bụi. Máy lọc không khí HEPA có thể loại bỏ một số chất ô nhiễm này, cải thiện chất lượng không khí và giảm thiểu tác động của chúng đến sức khỏe.

Cải thiện sức khỏe: Khi không khí trong nhà được lọc sạch, chất lượng không khí tổng thể của không gian sẽ được cải thiện. Điều này có thể giúp cải thiện sức khỏe cho những người bị dị ứng hoặc các bệnh về phổi, cũng như giúp mọi người trong gia đình cảm thấy khỏe mạnh hơn.

Tạm kết

Trên đây là toàn bộ những gì mình muốn truyền tải về tình hình ô nhiễm không khí ở thời điểm hiện tại, trên tất thảy, việc phát triển kinh tế và đô thị hóa cũng sẽ kéo theo những hệ lụy từ môi trường. Nhưng, là một người hiện đại thì ta cũng có thể phòng ngừa bằng nhiều cách, từ việc mua cho mình một chiếc máy lọc không khí, cho đến việc chỉ cần thường xuyên đeo khẩu trang và lưu ý chất lượng không khí khi ra ngoài trời.

Xem thêm:

• Nên mua máy lọc không khí hay máy hút ẩm? So sánh chi tiết nhất
• "Bỏ nhầm" 800 triệu đô vào bãi rác, cựu kỹ sư IT muốn mua luôn cả khu đất để đào tìm
• Bài viết chuyên mục Khám phá

Xin mời độc giả tham khảo danh sách máy lọc không khí đang được quan tâm nhiều tại CellphoneS dưới đây. Những chiếc máy lọc không khí đáng mua dưới đây dự là sẽ nâng cao chất lượng đời sống của bạn lên nhiều đó!