Intel ấp ủ laptop mô-đun, tương lai nâng cấp "dễ như ráp LEGO" sắp thành hiện thực?

Nếu bạn đã từng mong muốn có thể dễ dàng nâng cấp laptop của mình như cách ta làm với PC, thì có lẽ bạn sẽ thích ý tưởng mà Intel đang theo đuổi khi hãng mong muốn tạo ra một phiên bản laptop có thể thay thế linh kiện một cách dễ dàng.

Bạn từng ước laptop có thể nâng cấp linh kiện dễ như PC? Intel đang biến điều đó thành hiện thực với ý tưởng về một chiếc laptop mô-đun, cho phép thay thế phần cứng dễ dàng. Dù không mới, nhưng lần này, liệu giấc mơ ấy có thật sự gần hơn bao giờ hết? Cùng Sforum khám phá nhé!

Xem thêm: Hậu tố chip Intel là gì? Hậu tố chip Intel nào mạnh nhất?

Đôi lời về các chiếc PC mô-đun có thể thay thế linh kiện dễ dàng

IBM PCjr từng là một thiết kế đầy táo bạo với ý tưởng cho phép người dùng nâng cấp máy dễ dàng. Thay vì phải thay cả bộ máy khi cần thêm tính năng, bạn chỉ cần mua các linh kiện được đóng gói như băng trò chơi điện tử, sau đó cắm trực tiếp vào hệ thống gốc. Một ý tưởng đơn giản nhưng cực kỳ đột phá.

Đã từng có một chiếc PC mô-đun vừa rẻ vừa tốt trong quá khứ

Mọi thứ đều rất hứa hẹn, cho đến khi đội ngũ phát triển dòng IBM PC cao cấp hơn nhận ra rằng PC dạng mô-đun quá tốt và quá rẻ. Họ lo ngại rằng người dùng sẽ chọn nó thay vì những phiên bản kế cận cao cấp và đắt tiền hơn. Kết quả là, họ quyết định cắt giảm nhiều tính năng hấp dẫn, khiến PC trở nên kém hấp dẫn với khách hàng doanh nghiệp.

Nhưng không chỉ doanh nghiệp, ngay cả người tiêu dùng phổ thông cũng chẳng còn mấy ai hứng thú. Và rồi, sản phẩm này nhanh chóng thất bại. So sánh điều đó với cách Steve Jobs tiếp cận iPod, ta sẽ thấy một hướng đi hoàn toàn khác. Ông nhận ra rằng khách hàng sẽ thích một chiếc điện thoại có khả năng nghe nhạc như iPod. Nhưng thay vì cố giữ iPod và hạn chế iPhone để bảo vệ sản phẩm cũ, ông đón nhận xu hướng mới và đặt cược vào iPhone. Đó là lý do Apple gần như thống trị thị trường smartphone và trở thành một trong những công ty giá trị nhất thế giới.

Câu chuyện của IBM PCjr là một bài học về cách một ý tưởng tuyệt vời có thể bị kìm hãm bởi những quyết định mang tính bảo thủ. Liệu lần này, với xu hướng laptop mô-đun của Intel, chúng ta có thực sự bước sang một kỷ nguyên mới, nơi việc nâng cấp máy tính xách tay trở nên dễ dàng và tiết kiệm hơn không? Câu trả lời vẫn còn ở phía trước, nhưng chắc chắn đây là một hướng đi đáng để mong chờ.

Nếu IBM cũng làm điều tương tự với PCjr, có lẽ họ đã giữ vững vị thế dẫn đầu trong ngành máy tính cá nhân và vẫn còn cạnh tranh trên thị trường đến tận hôm nay.

Những ý tưởng mới liên tục gặp khó khăn

Nỗ lực tiếp theo trong lĩnh vực máy tính mô-đun là máy chủ Archistrat 4s, được phát triển bởi một công ty có đội ngũ cựu nhân viên IBM, mang tên Panda Project. Hệ thống này sử dụng một backplane thụ động, cho phép linh kiện được cắm vào hoặc tháo ra một cách dễ dàng để nâng cấp. Toàn bộ máy được thiết kế như một chiếc két sắt – vỏ kim loại chắc chắn, có khóa bảo mật và có thể cố định xuống sàn.

Nhờ đó, ngay cả khi văn phòng không có phòng máy chủ riêng, thiết bị vẫn có thể đặt ở khu vực chung mà không lo bị mất cắp. Thế nhưng, công ty này nhanh chóng sụp đổ, không phải vì công nghệ kém, mà vì đội ngũ lãnh đạo thiếu kỹ năng quản lý tài chính, tiêu xài hoang phí vào tiệc tùng, máy bay riêng và hàng loạt thứ xa xỉ khác chẳng liên quan đến việc kinh doanh.

Sau đó, IBM thử sức với MetaPad – một chiếc máy tính mô-đun có phần lõi nhỏ gọn chỉ bằng một bao thuốc lá. Bên trong chứa tất cả linh kiện cần thiết, trừ pin, bàn phím và màn hình. Người dùng có thể đặt nó vào một vỏ laptop hoặc gắn vào dock để sử dụng như một máy tính để bàn.

Một công ty có tên Antelope Technologies cũng theo đuổi ý tưởng tương tự, với tham vọng tạo ra một thị trường riêng cho máy tính mô-đun. Tuy nhiên, do thiết kế quá đặc thù và số lượng sản xuất ban đầu khá ít, giá thành của sản phẩm tương đối cao.

Ngay cả những dock kết nối – vốn có thể được tích hợp vào xe hơi, bệnh viện, phòng khách sạn hay thậm chí là ghế ngồi trên máy bay để biến nó thành một chiếc PC hoàn chỉnh – cũng không hề rẻ, khiến cho con đường phổ biến công nghệ này trở nên khó khăn hơn.

Vì sao cho đến hiện tại những chiếc laptop chưa thể làm được mô hình này

Vấn đề lớn nhất là mô-đun trung tâm không đủ mạnh do bị giới hạn bởi nhiệt độ và chi phí. Những dock kết nối cũng không xuất hiện rộng rãi tại các địa điểm như kỳ vọng ban đầu. Kết quả là, sản phẩm không đạt được doanh số cần thiết để giảm giá thành.

Hơn nữa, công nghệ máy tính di động thời đó vẫn chưa đủ tối ưu để biến khái niệm này thành một chiếc laptop thực sự hữu dụng. Khi ấy, IBM cũng đã bắt đầu rút khỏi thị trường PC và không còn muốn đầu tư vào một dự án rủi ro như thế này. Và thế là nó rơi vào quên lãng.

Gần đây hơn, Dell đã giới thiệu một dự án mang tính bền vững – Concept Luna, với ý tưởng sử dụng một hệ thống robot có thể đặt tại các cửa hàng phân phối hàng công nghệ, giúp người dùng nâng cấp, tùy chỉnh hoặc sửa đổi laptop của mình một cách nhanh chóng và tiết kiệm.

Đây có lẽ là một trong những sáng kiến được nghiên cứu kỹ lưỡng nhất mà mình từng thấy. Những lợi ích mà nó mang lại thật sự rất hứa hẹn: giảm đáng kể rác thải điện tử, giúp người dùng tiết kiệm chi phí sở hữu PC trong dài hạn và thậm chí còn có thể xây dựng một lượng khách hàng trung thành hơn. Đáng tiếc là Dell cuối cùng đã không đưa dự án này ra thị trường.

Và điều đó dẫn chúng ta đến…

Tương tự như Concept Luna của Dell, dự án mô-đun của Intel dường như cũng tập trung vào việc giảm thiểu rác thải điện tử. Bên cạnh đó, nó còn mang lại những lợi ích khác mà các ý tưởng mô-đun trước đây đã từng hướng đến: giảm chi phí vòng đời sản phẩm, khuyến khích đổi mới thiết kế bằng cách giảm bớt rủi ro khi thử nghiệm ý tưởng mới, kéo dài thời gian sử dụng của các linh kiện bền bỉ, và tạo ra nhiều lựa chọn tùy chỉnh hơn cho người dùng.

Cách tiếp cận này không chỉ giúp Intel và các nhà sản xuất linh kiện giảm chi phí nâng cấp mà còn kích thích nhu cầu đối với CPU và GPU sau khi bán ra. Quan trọng hơn, nó giúp người dùng dễ dàng sửa chữa laptop của mình cũng như nâng cấp hầu hết các linh kiện bên trong với mức chi phí hợp lý.

Đối với PC để bàn, Intel dường như đang hồi sinh ý tưởng từ dự án Panda Project với thiết kế backplane thụ động, giúp nâng cấp bo mạch chủ trở nên đơn giản hơn. Dù việc nâng cấp PC để bàn vốn dĩ đã dễ dàng hơn laptop, nhưng thay bo mạch chủ vẫn là một quá trình khá phiền phức. Cá nhân mình thường chọn cách tặng lại dàn máy cũ và bắt đầu với một case mới mỗi khi thay bo mạch chủ.

Với thiết kế của Intel, thay vì phải tháo rời bo mạch chủ và lo lắng rằng không biết bo mạch mới có vừa vặn hay không, người dùng giờ đây có thể đơn giản thay thế một hoặc nhiều thẻ cắm, giống như cách PCjr từng mơ ước từ hàng thập kỷ trước. Dù hệ thống tản nhiệt nước có thể vẫn là một bài toán hóc búa, nhưng điều đó hoàn toàn có thể được giải quyết bằng các đầu nối nhanh và mô-đun CPU được thiết kế thông minh để kết nối trực tiếp với hệ thống tản nhiệt của case.

Cách tiếp cận này có thể giúp người dùng thay CPU dễ dàng như thay GPU, đồng thời thúc đẩy cạnh tranh ở cấp độ vi xử lý và mở rộng thị trường cho các linh kiện mô-đun như CPU, chipset hay modem.

Tạm kết

Intel đã có một năm đầy thử thách khi mất đi vị CEO biểu tượng Pat Gelsinger và bị đẩy vào thế phải tái cấu trúc, bị mua lại hoặc sáp nhập. Thế nhưng, hãng vẫn đang nỗ lực bám trụ, và dự án máy tính mô-đun này có thể là cú hích giúp Intel lấy lại đà phát triển.

Thật thú vị khi nghĩ về việc Pat Gelsinger, vào thời Andy Grove còn lãnh đạo, từng dẫn đầu một sáng kiến nhằm thúc đẩy đổi mới trong ngành PC. Điều này khiến mình tự hỏi liệu dự án hiện tại có phần nào mang dấu ấn của ông ấy không. Dù sao đi nữa, điều quan trọng là Intel vẫn chưa ngừng sáng tạo và tiếp tục tìm cách định hình tương lai của PC. Mình thực sự mong rằng họ sẽ biến ý tưởng này thành hiện thực.

Tóm lại, đây không chỉ là cơ hội để thúc đẩy doanh thu trong ngành PC, mà còn mở ra không gian sáng tạo mới cho thiết kế laptop và desktop, mang đến trải nghiệm linh hoạt hơn cho người dùng và quan trọng nhất – góp phần giảm thiểu đáng kể rác thải điện tử.

Xem thêm:

• Intel Iris Xe Graphics vs GTX 1650 – Card nào chiến game tốt hơn?
• MWC 2025: Tổng hợp concept laptop mới đến từ Lenovo, vừa gập lại vừa có viên pin "vĩnh cửu"!