Malware là gì? Đâu là cách nhận biết và phòng tránh?

Trong thế giới số ngày nay, Malware đã trở thành một mối quan tâm lớn đối với người dùng công nghệ. Vậy Malware là gì? Đêr hiểu rõ khái niệm, nguyên nhân và tác hại giúp người dùng chủ động bảo vệ dữ liệu cá nhân trước sự tấn công của phần mềm độc hại. Trong bài viết này, Sforum sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về Malware.

Vậy, thật sự Malware là gì mà lại nguy hiểm đến thế đối với những người dùng máy tính. Hãy cùng Sforum tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây!

Malware là gì?

Malware một từ ghép từ 'malicious software' (phần mềm độc hại), là một loại phần mềm được thiết kế với mục đích gây hại cho máy tính, máy chủ, mạng máy tính hoặc hệ thống. Malware không chỉ gây hại cho hệ thống mà nó còn có khả năng đánh cắp, mã hóa hoặc xóa dữ liệu, giám sát hoạt động của người dùng mà không có sự đồng ý, và thậm chí là làm thay đổi hoặc làm gián đoạn các chức năng cốt lõi của hệ thống.

Có nhiều loại malware khác nhau, bao gồm virus, worm, trojan, ransomware, spyware, adware, và nhiều loại khác. Mỗi loại có cách hoạt động và mục đích riêng, từ việc đơn giản như hiển thị quảng cáo không mong muốn đến việc phá hoại hệ thống hoặc đánh cắp thông tin tài chính. Sự nguy hiểm của malware nằm ở khả năng lây lan nhanh chóng và khó phát hiện, khiến cho việc bảo vệ hệ thống trở nên phức tạp và đòi hỏi sự chú ý cao độ từ người dùng và các chuyên gia an ninh mạng.

Làm thế nào để nhận biết Malware?

Để nhận biết malware, người dùng cần chú ý đến một số dấu hiệu cảnh báo cụ thể.

• Thứ nhất, máy tính hoặc thiết bị di động chạy chậm bất thường có thể là dấu hiệu của malware đang hoạt động ngầm, sử dụng tài nguyên hệ thống.
• Thứ hai, sự xuất hiện của các quảng cáo pop-up liên tục, đặc biệt là những quảng cáo đáng ngờ hoặc không liên quan đến nội dung đang truy cập, cũng có thể là dấu hiệu của adware, một loại malware.
• Ngoài ra, sự thay đổi đột ngột trong trang chủ của trình duyệt hoặc công cụ tìm kiếm mặc định cũng cần được xem xét.

• Một yếu tố quan trọng khác là sự xuất hiện của các chương trình hoặc ứng dụng không rõ nguồn gốc. Nếu bạn phát hiện ra các ứng dụng mà bạn không nhớ đã cài đặt, đó có thể là dấu hiệu của malware.
• Tình trạng máy tính tự động khởi động lại hoặc tắt một cách bất thường cũng nên được coi là cảnh báo.
• Ngoài ra, nếu bạn nhận thấy rằng các tệp tin của mình bị mất mát hoặc thay đổi mà không rõ lý do, điều này cũng có thể chỉ ra sự hiện diện của malware.
• Cuối cùng, một dấu hiệu quan trọng khác là sự gia tăng không giải thích được về lưu lượng mạng. Malware, đặc biệt là các loại trojan và spyware, có thể gửi dữ liệu cá nhân từ máy tính của bạn đến máy chủ của kẻ tấn công. Do đó, việc theo dõi lưu lượng mạng có thể giúp nhận biết sự hiện diện của malware.

 Nguyên nhân khiến máy dễ bị Malware

Sau khi biết Malware là gì, bạn cũng cần hiểu vì sao thiết bị lại dễ bị tấn công. Sau đây là các nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng này:

• Cài đặt từ nguồn không an toàn: Tải xuống và thiết lập các ứng dụng, phần mềm không được kiểm chứng độ tin cậy.

• Truy cập không thận trọng: Ghé thăm các trang web đã bị nhiễm mã độc hoặc không có tính bảo mật.

• Sử dụng thiết bị ngoại vi bị nhiễm: Cắm và sử dụng các thiết bị lưu trữ như USB hoặc ổ cứng di động đã chứa sẵn Malware.

• Kết nối mạng không an toàn: Tham gia vào các mạng Wi-Fi công cộng hoặc mạng lưới thiếu bảo mật.

• Lỗ hổng trong bảo mật hệ thống: Mã độc dễ dàng xâm nhập khi máy tính chạy hệ điều hành hoặc các ứng dụng có lỗ hổng bảo mật chưa được vá do không được cập nhật.

Cách thức hoạt động của Malware

Để hiểu sâu hơn về Malware là gì, bạn cần biết cách nó hoạt động như thế nào. Sau đây là những cách thức hoạt động phổ biến của Malware:

Malware hoạt động theo ba giai đoạn: lây nhiễm, thực thi và lan truyền. Đầu tiên, nó xâm nhập vào hệ thống thông qua các phương thức như email độc hại, tải xuống phần mềm không đáng tin cậy hoặc khai thác lỗ hổng bảo mật. 

Sau khi đã ở bên trong, nó được kích hoạt và thực hiện các hành động có hại như mã hóa dữ liệu (Ransomware), đánh cắp thông tin (Spyware) hoặc phá hoại hệ thống. Cuối cùng, nhiều loại malware sẽ tự động lan truyền sang các thiết bị khác trong mạng để lây nhiễm diện rộng. 

Các loại Malware

Việc nhận diện từng loại giúp người dùng hiểu rõ tác hại của Malware và lựa chọn công cụ bảo vệ phù hợp. Dưới đây là một số loại Malware phổ biến nhất hiện nay.

Virus

Trong số các loại Malware, virus là loại lâu đời và phổ biến hàng đầu. Chúng tự gắn vào các tệp hợp pháp rồi lây lan sang thiết bị khác khi người dùng mở tệp đó. 

Virus có thể phá hủy dữ liệu, làm chậm hệ thống hoặc khiến máy tính không thể khởi động. Để hạn chế tác hại của Malware dạng virus, bạn nên cài phần mềm diệt virus đáng tin cậy và thường xuyên cập nhật hệ điều hành.

Spyware

Spyware là một loại mã độc có chức năng chính là âm thầm theo dõi mọi hoạt động trực tuyến của người dùng mà không có sự đồng ý. Loại này thường ghi lại lịch sử duyệt web, mật khẩu, và thậm chí cả thông tin thẻ tín dụng.

Dù tác hại của Malware này không gây hư hại dữ liệu trực tiếp nhưng nó đe dọa nghiêm trọng đến quyền riêng tư. Một trong những cách phòng tránh Malware kiểu Spyware là tránh tải phần mềm từ nguồn không rõ ràng và kiểm tra quyền truy cập trước khi cài đặt.

Worm

Worm (sâu máy tính) là một trong các loại Malware có khả năng tự nhân bản mà không cần tệp chủ. Chúng lan nhanh qua mạng, email hoặc ổ đĩa di động, gây tắc nghẽn băng thông và làm chậm hiệu suất thiết bị.

Tác hại của Malware dạng Worm thường là làm quá tải hệ thống và phá hoại cấu trúc mạng. Để hạn chế tối đa nguy cơ bị tấn công, người dùng nên luôn duy trì trạng thái bật của tường lửa và nâng cấp các chương trình bảo mật thường xuyên.

Trojan

Trojan hoạt động chủ yếu bằng phương thức giả mạo ứng dụng hợp pháp nhằm đánh lừa người dùng cài đặt chúng. Khi được kích hoạt, Trojan mở cổng sau (backdoor) cho hacker truy cập thiết bị. 

Đây là một trong các loại Malware nguy hiểm nhất vì nó thường không bị phát hiện ngay. Người dùng nên học cách phòng tránh Malware dạng Trojan bằng cách không nhấp vào liên kết lạ và quét file trước khi tải về.

Rootkit

Rootkit là malware được thiết kế để che giấu sự hiện diện của các phần mềm độc hại khác. Nó có thể xâm nhập sâu vào hệ thống, khiến việc phát hiện trở nên cực kỳ khó khăn. Tác hại của malware thuộc dạng này là cho phép kẻ tấn công giành được toàn quyền điều khiển thiết bị. Cách duy nhất để xử lý triệt để là cài lại hệ điều hành hoặc sử dụng công cụ chuyên biệt.

Ransomware

Đặc trưng của Ransomware là mã hóa dữ liệu của người dùng và đòi hỏi một khoản tiền chuộc để giải mã. Đây là một trong các loại Malware nguy hiểm và tốn kém nhất hiện nay.

Nhiều doanh nghiệp đã thiệt hại hàng triệu đô vì tác hại của Malware dạng Ransomware. Người dùng nên sao lưu dữ liệu định kỳ và tránh mở tệp từ email không xác định - đây chính là cách phòng tránh Malware hiệu quả nhất.

Adware

Adware hiển thị quảng cáo liên tục, làm chậm máy và đôi khi thu thập dữ liệu duyệt web. Tác hại của malware dạng này là khiến trải nghiệm người dùng trở nên khó chịu. Cài đặt tiện ích chặn quảng cáo và thường xuyên quét máy là cách đơn giản để phòng tránh malware dạng này.

Hậu quả khi bị Malware

Sau khi hiểu Malware là gì, bạn sẽ thấy rằng hậu quả của nó vô cùng nghiêm trọng, không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn đến cả doanh nghiệp. Dưới đây là tác hại của Malware phổ biến nhất:

• Đánh cắp dữ liệu cá nhân: Malware có thể thu thập thông tin tài khoản, mật khẩu hoặc dữ liệu ngân hàng.

• Phá hoại hệ thống: Một số loại Malware gây lỗi hệ thống, xóa file hoặc khiến máy tính ngừng hoạt động.

• Làm giảm hiệu suất máy: Malware chạy ngầm khiến CPU, RAM hoạt động quá tải, dẫn đến lag, treo máy.

• Ảnh hưởng doanh nghiệp: Doanh nghiệp có thể bị rò rỉ dữ liệu khách hàng, mất uy tín và thiệt hại kinh tế.

 Cách phòng tránh Malware hiệu quả

Trước hết, cập nhật hệ điều hành và tất cả các phần mềm liên quan đến máy tính của bạn là bước cơ bản và cực kỳ quan trọng. Các bản cập nhật thường xuyên bao gồm các bản vá cho các lỗ hổng bảo mật mà hacker có thể lợi dụng để xâm nhập hệ thống của bạn.

Sử dụng một giải pháp antivirus mạnh mẽ và đáng tin cậy, cập nhật nó thường xuyên để đảm bảo rằng nó có khả năng nhận diện và chống lại các loại malware mới nhất. Đồng thời, hãy thiết lập cấu hình tường lửa (firewall) để kiểm soát lưu lượng truy cập vào và ra khỏi máy tính của bạn.

Thực hiện các biện pháp an toàn khi duyệt web cũng rất quan trọng. Điều này bao gồm việc tránh nhấp vào các liên kết đáng ngờ trong email hoặc trên các trang web, không tải xuống phần mềm từ các nguồn không chính thức hoặc đáng ngờ, và luôn kiểm tra đánh giá và nguồn gốc của các ứng dụng trước khi cài đặt.

Ngoài ra, sử dụng mạng riêng ảo (VPN) khi kết nối với các mạng Wi-Fi công cộng có thể giúp bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi những kẻ tấn công đang cố gắng bắt lấy thông tin qua các kết nối không an toàn. Mật khẩu mạnh và độc đáo cho mỗi tài khoản, cùng với việc sử dụng xác thực hai yếu tố, sẽ cung cấp một lớp bảo vệ bổ sung.

Thực hành sao lưu dữ liệu một cách thường xuyên và đúng cách cũng rất quan trọng. Bạn nên có các bản sao lưu định kỳ, cả trên các dịch vụ đám mây và trên các thiết bị lưu trữ ngoại vi, để bảo vệ dữ liệu của mình trong trường hợp xấu nhất.

Cuối cùng, việc giáo dục bản thân và người dùng khác về các mối đe dọa an ninh mạng và cách nhận biết chúng là một phần không thể thiếu trong chiến lược phòng tránh malware. Điều này bao gồm việc nhận biết các chiến thuật lừa đảo phổ biến, như phishing, và hiểu cách bảo vệ thông tin cá nhân của bạn trên mạng.

Những công cụ ngăn chặn Malware hiệu quả

Sau khi đã hiểu Malware là gì, bước quan trọng tiếp theo là trang bị cho thiết bị những công cụ bảo vệ thích hợp. Dưới đây là các công cụ phổ biến để ngăn chặn tác hại của Malware:

• Avast Free Antivirus: Ngăn chặn các phần mềm độc hại tự vô hiệu hóa chương trình.
• Kaspersky Internet Security: Xây dựng tường lửa chống thư rác và lừa đảo trực tuyến.
• Bkav: Xây dựng tường lửa cá nhân gồm nhiều chế độ quét khác nhau.
• Bitdefender: Bảo vệ theo nhiều lớp và bảo mật tuyệt đối cho mật khẩu cá nhân.

Nhận biết và phòng tránh malware không chỉ là một trách nhiệm cá nhân mà còn là một phần quan trọng của việc bảo vệ an ninh mạng toàn cầu. Qua bài viết này, chúng ta đã khám phá Malware là gì và học cách nhận biết những dấu hiệu của nó và biết cách phòng tránh. Tuy nhiên, mối đe dọa của malware luôn thay đổi và phát triển, vì vậy việc cập nhật kiến thức và sử dụng các biện pháp bảo mật hiện đại là điều cần thiết để giữ an toàn trước những nguy cơ từ không gian mạng.

• Xem thêm:Thủ thuật laptop.

[Product_Listing categoryid='878' propertyid=' customlink='https://cellphones.com.vn/laptop.html' title='Danh sách Laptop đang được quan tâm nhiều tại CellphoneS']