Sự thật đằng sau loài "nấm zombie" điều khiển não kiến như xác sống trong phim kinh dị

Ngày đăng: 23/02/2022-Cập nhật: 23/02/2022

Cơ chế sinh học đằng sau loài nấm sát thủ nổi tiếng có khả năng điều khiển não kiến thợ mộc và biến chúng thành zombie thực chất tinh vi và xảo quyệt hơn những gì bạn nghĩ rất nhiều.Khi được hỏi “Thế nào là kiểm soát tâm trí?”, không cần tìm một ví dụ minh họa trong phim khoa học viễn tưởng làm gì. Thay vào đó, hãy đi đến một vùng rừng rậm nhiệt đới, như Brazil chẳng hạn, và tìm một chiếc lá dài khoảng 25cm nằm trên mặt đất. Giờ thì hãy nhìn vào mặt dưới của nó. Nếu may mắn, bạn có thể tìm thấy một chú kiến đang đung đưa trên cuống lá, từng chiếc răng bám chặt vào cố níu giữ sự sống mong manh của mình. Nhưng chú kiến này thực chất đã chết từ trước rồi. Toàn bộ cơ thể của nó thuộc về Ophiocordyceps unilateralis, còn được gọi là Nấm sát thủ hay Nấm điều khiển não kiến.

Kiến thợ mộc

Khi nấm xâm nhập được vào một con kiến thợ mộc, nó sẽ hút chất dinh dưỡng và kiểm soát não bộ của vật chủ. Trong vòng một tuần, nó sẽ buộc con kiến phải rời khỏi tổ và leo lên thân cây gần đó đến một độ cao khoảng 25cm - nơi có nhiệt độ và độ ẩm phù hợp nhất để nấm sinh trưởng. Hàm của con kiến sẽ bị buộc phải khóa chặt vĩnh viễn vào cái lá. Sau đó, nấm sát thủ sẽ đâm một cái cuống dài qua đầu con kiến, phát triển thành một nang chứa đầy bào tử. Và bởi vì kiến thợ mộc thường trèo lên một chiếc lá khô nhô ra ở đường đi kiếm ăn, những bào tử nấm sẽ rơi xuống những chú kiến tội nghiệp bên dưới, biến cả một tổ kiến thành thây ma.

Nấm zombie phát tán bào tử

Không chỉ có khả năng xâm chiếm và kiểm soát kiến thợ mộc, loài nấm sát thủ này thậm chí còn xâm nhập vào nền văn hóa đại chúng. Cơ chế sinh học của nó chính là nguồn cảm hứng đằng sau những con quái vật trong trò chơi The Last of Us và lũ zombie trong cuốn sách The Girl With All the Gifts. David Hughes, một nhà Côn trùng học tại Đại học Bang Pennsylvania, cũng bị ám ảnh với việc nghiên cứu loài nấm này trong suốt hàng năm trời. Và nghiên cứu mới nhất của ông đã chỉ ra rằng cơ chế đằng sau hiện tượng sinh học này còn đáng sợ và phức tạp hơn những gì ta chứng kiến.Maridel Fredericksen, một trong những nghiên cứu sinh của Hughes, đã sử dụng một loại kính hiển vi đặc biệt để cắt những con kiến bị nhiễm nấm thành những mảnh nhỏ chỉ dày 50nm - bằng một phần nghìn độ rộng của sợi tóc người. Sau đó cô quét từng lát cắt, biên dịch các hình ảnh thành mô hình 3 chiều, và chú thích cẩn thận đâu là kiến, đâu là nấm. Mất tận 3 tháng chỉ để đánh dấu một sợi cơ bắp. Để đẩy nhanh tiến độ, Hughes đã làm việc với nhà khoa học máy tính Danny Chen, người mà sau đó đã phát triển một trí tuệ nhân tạo có khả năng phân biệt kiến và nấm.

Nấm zombie

Khi những bào tử nấm xâm nhập cơ thể kiến, chúng tồn tại dưới dạng những đơn bào trôi nổi trong mạch máu của vật chủ và bắt đầu phân ra thành nhiều đơn bào khác. Đến một thời điểm nào đó, những đơn bào này bắt đầu liên kết với nhau qua những ống sinh dưỡng ngắn, hình thành nên một mạng lưới để trao đổi chất dinh dưỡng và “giao tiếp” với nhau. Sau đó chúng cũng có thể bắt đầu chiếm quyền kiểm soát cơ bắp của kiến, bằng cách đâm xuyên qua các tế bào cơ bắp hoặc sinh trưởng bao quanh khoảng trống giữa các bó cơ.Mỗi khi Hughes hay một ai đó thảo luận về loài nấm zombie, họ luôn nói về chúng như một thực thể đơn nhất có khả năng phá hoại và lật đổ quyền kiểm soát của vật chủ. Nhưng bạn cũng có thể tượng tượng về loài nấm này như một đội quân, giống như những con kiến mà chúng nhắm tới. Các bào tử sinh trưởng đơn lẻ nhưng sau đó lại hợp tác với nhau để hình thành nên một siêu tổ chức. Cùng nhau, chúng có thể điều khiển một cơ thể sống lớn hơn rất nhiều.

Nấm zombie

Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là chúng có thể thực hiện điều đó mà không cần động vào bộ não của vật chủ. Nhóm nghiên cứu của Hughes đã phát hiện ra rằng những tế bào nấm xâm nhập vào mọi ngóc ngách trong cơ thể kiến, nhưng lại bỏ qua bộ não. “Nếu những sinh vật ký sinh này chỉ đơn thuần xâm nhập và phá hủy các mô tế bào thần kinh của vật chủ, thì tôi nghĩ rằng các hành vi bị thao túng sẽ diễn ra hấp dẫn như vậy,” theo Charissa de Bekker đến từ Đại học Central Florida. “Phải có một cái gì đó phức tạp hơn đang diễn ra”.Vì vậy những gì ta được thấy ở đây thực chất là một hành vi chiếm quyền kiểm soát hung hăng và bạo lực của loài nấm xảo quyệt bậc nhất. Lực lượng của kẻ xâm lấn kiểm soát toàn bộ cơ thể vật chủ và sử dụng nó như một bộ đàm để giao tiếp với nhau và tác động lên não bộ từ xa. Hughes cho rằng cách mà loài nấm này kiểm soát trực tiếp các cơ của kiến cũng giống như cách một nghệ sĩ múa rối điều khiển con rối dây của mình. Khi sự nhiễm trùng diễn ra, các tế bào thần kinh trong cơ thể kiến - những tế bào giúp não kiểm soát các cơ - bắt đầu chết đi. Điều này giúp nấm có thể dễ dàng giải phóng các chất hóa học giúp chúng điều khiển được các bó cơ. Nếu đúng như vậy, thì con kiến sẽ phải kết thúc cuộc đời như một tù nhân trong chính cơ thể mình. Bộ não của kiến vẫn ngồi ở ghế lái, nhưng nấm đã bao phủ quanh các bánh xe mất rồi.

Thẻ: kí sinh trùng nấm điều khiển não kiến nấm zombie

(0 lượt đánh giá - 5/5)

Sự thật đằng sau loài "nấm zombie" điều khiển não kiến như xác sống trong phim kinh dị

Danh mục