Tỉ lệ thức là gì? Tính chất, các dạng bài thường gặp và ví dụ

Trong toán học, định nghĩa và tính chất tỉ lệ thức là gì được hầu hết các học sinh quan tâm. Kiến thức này là nền tảng cơ bản để vận dụng tốt vào việc giải nhiều thể loại bài tập khác nhau. Mời bạn cùng Sforum tìm hiểu dạng bài tập về chứng minh tỉ lệ thức lớp 7 và những thông tin quan trọng khác về kiến thức này.

Tỉ lệ thức là gì?

Đây là một đẳng thức thể hiện mối quan hệ giữa hai tỉ số, được biểu diễn dưới dạng:

Ngoài cách viết này, nó cũng có thể được diễn đạt bằng ký hiệu tỉ lệ là a:b = c:d. Tỉ lệ thức cho thấy rằng hai tỉ số này tương đương và giúp phân tích các mối quan hệ tỉ lệ giữa các đại lượng khác nhau trong toán học và thực tiễn.

Để dễ dàng hình dung tỉ lệ thức là gì, sau đây là ví dụ cụ thể:

Để hỗ trợ tốt trong việc học tập, tổ chức và phát triển bản thân, các phụ huynh có thể cân nhắc đầu tư cho con em của mình một chiếc iPad. Với thiết bị này, học sinh có thể quản lý thời gian và bài tập thông qua những ứng dụng hữu ích như lịch, nhắc nhở và quản lý nhiệm vụ. Tham khảo ngay các dòng iPad đáp ứng tốt nhu cầu học tập với giá thành hợp lý và được nhiều phụ huynh tin tưởng lựa chọn.

[Product_Listing categoryid="944" propertyid="" customlink="https://cellphones.com.vn/tablet/ipad.html" title="Các mẫu iPad đang được quan tâm nhiều tại CellphoneS"]

Tính chất của tỉ lệ thức

Đẳng thức toán học này có 2 tính chất mà bạn cần nắm rõ để giải toán hiệu quả.

• Tính chất 1 - Tính chuyển vị hay tích chéo: Là tính chất cơ bản của đẳng thức, được thể hiện:

Ví dụ cụ thể:

• Tính chất 2 - Tính đồng nhất: Đề cập đến điều kiện cần thiết để bốn số có thể lập thành tỉ lệ thức, được thể hiện như sau:

Nếu a,b,c,d đều khác 0 và bc = ad, điều này sẽ cho ra những đẳng thức sau:

Ví dụ cụ thể:

Các dạng toán thường gặp về tỉ lệ thức

Sau khi đã tìm hiểu về khái niệm và tính chất tỉ lệ thức là gì, tiếp theo bạn cần biết nhận diện và cách giải của từng dạng bài tập liên quan đến kiến thức này. Hiện tại, có 4 dạng bài tập phổ biến mà học sinh sẽ thường bắt gặp về đẳng thức toán học này. Mời bạn cùng Sforum tìm hiểu chi tiết từng dạng bài với ví dụ cụ thể trong nội dung dưới đây.

Dạng 1: Lập tỉ lệ thức từ đẳng thức đã cho

Phương pháp giải của bài tập này là ta sẽ sử dụng điều kiện ad = bc. Từ đó, lập được tỉ lệ thức như sau:

Điều này cho phép chúng ta xác định mối quan hệ tỉ lệ giữa các đại lượng trong bài toán. Đồng thời, giúp chúng ta phân tích và giải quyết các bài toán liên quan đến tỉ số và mối quan hệ giữa các đại lượng trong toán học.

Dạng 2: Đưa tỉ số giữa các số hữu tỉ về tỉ số giữa các số nguyên

Trong toán học, việc chuyển đổi các số hữu tỉ về dạng tỉ số giữa các số nguyên là một phương pháp hữu ích. Chúng ta thực hiện điều này bằng cách chuyển đổi số hữu tỷ thành phân số và sau đó tiến hành phép chia phần tử của phân số.

Ví dụ:

Với tỷ số 1,3 : 2,21 khi thay tỉ số giữa các số hữu tỉ bằng tỉ số giữa các số nguyên, bạn sẽ được: 13/10 : 221/100 = 13/10.100/221 = 13/10.10.10/13.17 = 10/27 = 10 : 27

Dạng 3: Tìm x, y

Ở dạng bài tập này, chúng ta sẽ ứng dụng phương pháp giải dựa trên tính chất cơ bản của tỉ lệ thức:

Khi phép toán đã cho ba trong bốn số hạng, ta có thể xác định số còn lại dựa trên công thức sau:

Ví dụ: Tìm x biết x/4 = 7/5

Lời giải:

Ta có: x/4 = 7/2

Suy ra: x.2 = 4.7

Suy ra: x = 28/2 = 14

Dạng 4: Chứng minh đẳng thức

Với bài tập yêu cầu chứng minh tỉ lệ thức, chúng ta sẽ vận dụng phương pháp giải bằng việc dựa vào định nghĩa cùng các tính chất của nó và biến đổi linh hoạt. Theo đó, bạn sẽ được quy ước phép tính để giải quyết được nhiều bài toán liên quan một cách chính xác và nhanh chóng như sau:

Ví dụ: Nếu 2.6 = 4.3 thì 2/4 = 3/6 hoặc 2/3 = 4/6 hoặc 6/3 = 4/2 hoặc 6/4 = 3/2

Một số bài tập ví dụ có lời giải về tỉ lệ thức

Ngay bây giờ, Sforum sẽ dẫn chứng một số bài tập về tỉ lệ thức lớp 7 với lời giải cụ thể để bạn tham khảo qua.

• Ví dụ 1: Cho đẳng thức x/6 = 2/3 - Bạn hãy tính giá trị của x bằng bao nhiêu?

Lời giải:

Theo tính chất của tỉ lệ thức: x/6 = 3/5 sẽ tương đương với phép tính x.3 = 6.2

Từ đó suy ra: 3x = 12

Vậy: x = 12/3 = 4

• Ví dụ 2 (Lấy từ bài tập số 72 trong sách giáo khoa bài tập Toán lớp 7 tập 1, trang 20): Cho đẳng thức a/b = c/d (trong đó b + d khác 0), bạn hãy chứng minh đẳng thức a/b = (a+c)/(b+d) là đúng.

Lời giải:

Theo tính chất tỉ lệ thức, ta được một đẳng thức như sau: a/b = c/d tương đương d.a = c.b (trong đó b và d khác 0).

Nếu cộng từng vế của đẳng thức trên cho ab, ta được: da + ab = cb + ab

Từ đó suy ra: a(b + d) = b(a + c)

Suy ra: a/b = (a + c) / (b + d) bởi b khác 0 và b + d khác 0.

Thông qua bài viết, hy vọng bạn đã nắm vững kiến thức khái niệm và tính chất tỉ lệ thức là gì. Dựa vào các bài tập về chứng minh tỉ lệ thức lớp 7 mà nội dung bài viết đề cập, chúc cho bạn sẽ dễ dàng giải được nhiều dạng bài tập hơn. Nếu bạn muốn biết thêm kiến thức hữu ích trong toán học, hãy thường xuyên theo dõi các bài viết về giáo dục mới của Sforum hoặc để lại thắc mắc dưới phần bình luận nhé!

Xem thêm bài viết trong chuyên mục: Góc Học & Dạy 4.0