Intel đang "rơi" tự do: Năm 2024 lỗ kỷ lục, CEO từ chức, cuộc đua AI bị Nvidia cho "hít khói"

Người chứng kiến sự thoái hóa của Intel trong những năm gần đây là CEO - ông Pat Gelsinger đã đột ngột quyết định nghỉ hưu sau chưa đầy bốn năm làm việc. Điều này dấy lên những khủng hoảng hiện hữu đến từ Intel.

Intel đã sa sút trong nhiều năm. Họ đã bỏ lỡ cuộc cách mạng điện thoại thông minh, bị ảnh hưởng bởi các vấn đề kiểm soát chất lượng với chip của mình, mất khách hàng như Apple vào tay các bộ xử lý thay thế và giờ đây cũng có nguy cơ bỏ lỡ AI.

Việc CEO từ chức cũng mang tới nhiều hệ lụy, từ ''bộ mặt'' của cả nước Mỹ về công nghệ chip bán dẫn, cho đến những vấn đề về mặt chính trị xoay quanh tập đoàn tỷ đô này. Liệu ông ấy có gây thất vọng đến vậy không? Có điều gì khác đang diễn ra không? Cùng Sforum xem qua tất tần tật về tình hình đến từ Intel nhé.

CEO Intel từ chức dẫn đến hệ lụy như thế nào?

Hơn ba năm trước, Gelsinger đã công bố một kế hoạch đầy tham vọng nhằm vực dậy nhà sản xuất chip đang gặp khó khăn trong vòng bốn năm - giờ đây, có thông tin cho rằng ông đã bị đuổi khỏi công ty trước khi có thể thực hiện được. Sự việc xảy ra quá đột ngột đến nỗi Intel không có kế hoạch tìm người kế nhiệm, và quá đột ngột đến nỗi Gelsinger thậm chí sẽ không ở lại làm cố vấn.

Nếu Intel đang sụp đổ, thì đây không chỉ đơn thuần là một đế chế kinh doanh bị thất thế trên chiến trường thôi đâu, mà theo như chính phủ Hoa Kỳ cũng gọi đây là câu chuyện an ninh quốc gia luôn đó. Intel không chỉ là nhà sản xuất chip máy tính hàng đầu thế giới, mà còn là một trong những công ty cuối cùng tự thiết kế và sản xuất chip thay vì thuê ngoài ở Châu Á.

Đây là một trong những đòn bẩy duy nhất mà Hoa Kỳ có thể sử dụng để giảm sự phụ thuộc vào Đài Loan về chip, trong trường hợp Trung Quốc quyết định kiểm soát. Một số trong số đó có thể bị đe dọa vì những gì ban quản lý của Intel đã hoặc chưa làm - hoặc có thể mới bị đe dọa sau khi hội đồng quản trị đuổi Gelsinger ra ngoài.

Gelsinger có thực sự có tài? Hay lỗi nằm ở chính Intel

Không ít thì nhiều, thực ra mà nói thì cựu CEO của Intel cũng đã góp phần không nhỏ khiến cho Intel gặp phải tình cảnh như hiện nay. Ông Gelsinger là một người đã cống hiến gần như là cả đời người cho Intel khi mới 18 tuổi và đã làm việc trong 30 năm, từ năm 1979 đến năm 2009, trước khi quay trở lại lãnh đạo công ty vào năm 2021.

Ngay cả một số người đã rời Intel do Gelsinger sa thải cũng nói với những nhà báo rằng họ tin rằng ông là người phù hợp với công việc này. Họ tin vào chiến lược giành lại vị trí dẫn đầu về silicon của ông, họ thích rằng bản thân ông cũng là một kỹ sư và họ thích rằng ông ở đó để khắc phục các vấn đề công nghệ tồn tại lâu đời mà các CEO trước đó để lại (hoặc bị bỏ qua).

Bạn còn nhớ 486, CPU hàng đầu năm 1989 của Intel, là chip x86 đầu tiên có hơn một triệu bóng bán dẫn không? Gelsinger là kiến trúc sư trưởng. Sau đó, ông trở thành CTO đầu tiên của Intel, giúp thúc đẩy các công nghệ tiêu chuẩn của ngành như USB và Wi-Fi cũng như thiết kế chip Intel.

Mọi thứ đã bắt đầu gặp ''biến" trước khi Gelsinger nắm giữ vị trí cao nhất

Thực ra mà nói thì Intel đã gặp nhiều vấn đề tồn động từ trước, như các vấn đề về đảm bảo chất lượng và cả khâu sản xuất cũng không đảm bảo được thời gian, và sau đó Apple quyết định từ bỏ Intel để ủng hộ chip Arm do chính họ tự sản xuất - một dòng chip hóa ra lại rất tốt, đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với Intel về cả 2 yếu tố thời lượng pin và cả hiệu năng sử dụng.

Intel cũng đã từng thất bại trước đó, công ty đã hối hận rất lâu vì quyết định không đưa Intel vào iPhone, và cũng không thực hiện được trên chip điện thoại cho điện thoại Android. Có thể nói là họ đã đi sau toàn bộ những đối thủ cạnh tranh của mình.

Gelsinger đã cố gắng đảo ngược tình thế

Theo một cách nào đó, tất cả đều quy về việc đảo ngược một sai lầm, một canh bạc tồi tệ nhất - khi Intel tài trợ cho công nghệ mà các đối thủ cạnh tranh của họ đã sử dụng để vượt lên.

Hơn một thập kỷ trước, Intel đã chi hàng tỷ đô la để đầu tư vào công ty đa quốc gia ASML của Hà Lan, hiện là công ty quan trọng nhất trong lĩnh vực chip. Đây là công ty duy nhất trên thế giới sản xuất máy có khả năng nghiền nát một quả bóng thiếc, sử dụng tia laser công suất cao, sao cho nó phát ra bước sóng cực ngắn của ánh sáng cực tím để khắc hiệu quả các mạch vào các tấm wafer silicon, một quy trình được gọi là EUV.

Intel ban đầu tin tưởng vào công nghệ này, thậm chí còn nắm giữ 4,1 tỷ đô la cổ phần trong công ty, sau đó quyết định không đặt hàng những chiếc máy đắt tiền này. Nhưng TSMC của Đài Loan đã làm vậy - và tiếp tục trở thành công ty dẫn đầu không thể tranh cãi trong lĩnh vực sản xuất silicon, sản xuất ước tính hơn 90 phần trăm "chip logic tiên tiến" trên thế giới. 

Gelsinger không ngần ngại gọi sự lựa chọn của Intel là "một sai lầm cơ bản" trong cuộc phỏng vấn năm 2022.

Vì vậy, khi Gelsinger quyết định áp dụng EUV, ông cũng đã cố gắng thúc đẩy đội ngũ sản xuất của mình khi chấp nhận chia thưởng rất ''đậm'', nhưng với điều kiện là phải sản xuất tận 5 công nghệ chip CPU trong vòng 4 năm theo kế hoạch 5N4Y - một mục tiêu phải nói là khá 'điên rồ''.

Gelsinger cũng muốn xây dựng năng lực để thực sự sản xuất những con chip đó với số lượng lớn, đầu tư hàng chục và thậm chí hàng trăm tỷ đô la vào các nhà máy mới tại Hoa Kỳ và cuối cùng cung cấp dịch vụ sản xuất chip của mình cho các đối thủ cạnh tranh để đảm bảo hoạt động kinh doanh cho các nhà máy đó.

Những lời hứa... gió bay

Nhằm mang tới những sự thay đổi, Gelsinger đã trình diện kế hoạch 5N4Y, và mỗi thế hệ bán dẫn có kích thước bóng bán dẫn nhỏ hơn thế hệ trước chỉ trong bốn năm. Nếu bạn đã từng nghe về Định luật Moore, bạn sẽ biết rằng việc thu nhỏ các mạch để lắp nhiều bóng bán dẫn hơn là một trong những cách chính để cải thiện chip, nhưng theo truyền thống, Intel chỉ thu nhỏ chip của mình sau mỗi hai năm - được gọi là chu kỳ phát hành "tick-tock".

Năm lần ''thu nhỏ'' trong bốn năm được coi là tham vọng quá mức và gần như là bất khả thi.

Hơn nữa, Gelsinger không chỉ hứa sẽ đưa Intel bắt kịp thị phần, mà ông còn hứa rằng Intel sẽ quay trở lại thời kỳ hoàng kim và tiếp tục dẫn đầu về công nghệ silicon vào năm 2025, thời điểm kết thúc kế hoạch bốn năm của ông. Và như bạn đã thấy, những ''kế hoạch'' và mục tiêu của ông có vẻ như khó có thể thành hiện thực được.

Những con số ''biết nói''

Intel có vẻ là đang "đi đúng hướng" để cung cấp 5 công nghệ bán dẫn mới trong bốn năm, nhưng phải trả giá đắt theo nghĩa đen khi hãng phải chi hàng chục tỷ đô la chi cho hoạt động R&D và sản xuất.

Điều này cũng khiến cho loạt nhân viên Intel phải ra đi do tình hình tài chính của công ty gặp khó khăn trầm trọng, vào tháng 8, Intel tuyên bố sẽ sa thải hơn 15.000 nhân viên và dừng mọi công việc không cần thiết.

Theo như báo cáo tài chính, vào cuối năm 2023, Intel vẫn kiếm được tổng lợi nhuận là 2,7 tỷ đô la, nhưng đã lỗ 437 triệu đô la trong quý 1 năm 2024, 1,6 tỷ đô la trong quý 2 năm 2024 và 16,6 tỷ đô la trong quý 3 năm 2024 -mức lỗ tệ nhất trong lịch sử, mặc dù khoản lỗ cuối cùng chủ yếu là dự luật tái cấu trúc của Intel.

Kết quả tài chính quý 2 năm 2024 được coi là tệ đến mức đáng ngạc nhiên, ngay cả việc sa thải cũng không làm dịu các nhà đầu tư: cổ phiếu đã giảm 26% chỉ trong một ngày.

Tình cảnh ''éo le'' của Intel ở thời điểm hiện tại

Theo như mình tìm hiểu thì một nhân viên cũng đã khẳng định rằng CPU Meteor Lake và Arrow Lake của Intel được cho là có bộ nhớ đệm "Adamantine" đặc biệt có thể giúp họ đánh bại đối thủ cạnh tranh: "Nó sẽ cạnh tranh hơn đáng kể đến mức có thể đánh bại Zen 5, nhưng đã bị cắt giảm vì lý do chi phí".

Hình ảnh Intel là một công ty dẫn đầu cũng không được cải thiện bởi thực tế là hai thế hệ CPU trước đó cũng không hề được châu chuốt quá tỉ mỉ khi cả hai dòng chip này đều gặp các vấn đề về hiệu suất. Điều này cũng phần nào khiến cho Microsoft đi theo Apple trong việc từ bỏ chip Intel cho các thiết bị tiêu dùng mới nhất của mình và thay vào đó ra mắt sáng kiến PC Copilot Plus độc quyền với Qualcomm.

Và trong khi chip CPU Lunar Lake như là một tín hiệu tốt để intel bắt kịp đối thủ cạnh tranh, thì cuối cùng hãng vẫn tiết lộ rằng chúng là một sai lầm về tài chính, một sai lầm cá biệt khi phụ thuộc quá nhiều vào các đối tác bên ngoài, bao gồm cả đối thủ cạnh tranh của Intel là TSMC.

Ngay cả khi chúng ta đang nói về quy trình công nghệ silicon, thì vẫn có khả năng đáng lo ngại là Intel có thể không thể đánh bại TSMC khi quy trình "18A" cực kỳ quan trọng của công ty này ra mắt vào năm tới.  

Ngoài ra, Intel cũng đi sau về ứng dụng AI lên chip, trong khi Nvidia đang làm rất tốt với dòng chip AMD của mình thì Intel có vẻ như vẫn chưa có một bước tiến triển rõ rệt. Mặc dù là Intel cũng đã có kế hoạch phát hành chip AI mới có tên là Falcon Shores vào năm 2025, nhưng theo những thông tin mới nhất thì có vẻ là không được khả quan cho lắm.

Tạm kết

Vậy là mình vừa tổng kết toàn bộ những diễn biến bề nổi và cả bề ''chìm'' của tình hình tập đoàn Intel - gã khổng lồ trong ngành công nghiệp chip bán dẫn. Liệu với những kế hoạch còn đang dang dở do CEO - ông Pat Gelsinger đã từ chức.

Liệu rằng gã khổng lồ này có thể ''gỡ rối'' được tình hình hiện tại? Kế hoạch 5N4Y thì sao? Có lẽ chúng ta sẽ phải đón chờ những hướng đi tiếp theo của Intel trong tương lai gần, còn hiện tại, có lẽ đây sẽ là ''dấu chấm câu'' cho bài viết ngày hôm nay rồi.

Nguồn: The Verge:

Xem thêm:

• Việt Nam thoát miếng "bánh vẽ" siêu to khổng lồ của Intel nhưng Đức, Pháp, Malaysia thì không! 
• Xem thêm các bài viết chuyên mục Thị trường