Giải mã nguyên nhân khiến RAM & SSD tăng giá “chóng mặt”: AI có phải thủ phạm lớn nhất?

Dưới đây là những lý do vì giá RAM và bộ nhớ lưu trữ tăng vọt trong thời gian qua khiến người dùng cuối điêu đứng.

Thời gian qua, chúng ta đã chứng kiến sự biến động mạnh trong thị trường PC do giá RAM và bộ nhớ lưu trữ tăng vọt. Suốt gần cả năm nay, chúng ta than thở về mức giá GPU cao đến vô lý, và ngay khi giá card đồ họa vừa bắt đầu hạ nhiệt, thì giá RAM và bộ nhớ trong lại đồng loạt tăng vọt.

Hiện tại chúng ta đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt bộ nhớ, bao gồm cả DRAM dùng cho RAM cũng như NAND dùng cho SSD, và rất có thể điều này sẽ ảnh hưởng tới cả GPU. Khi nhu cầu vượt quá nguồn cung, giá thành dĩ nhiên leo thang. Chúng ta đã thấy giá RAM tăng mạnh, và giá SSD cũng như GPU có thể sớm nối gót.

Vậy điều gì đã khiến giá bộ nhớ tăng vọt? Hãy cùng Sforum.vn tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Những tác động thấy rõ lên giá RAM

Nếu đang tìm mua RAM để nâng cấp máy tính của mình trong thời gian gần đây, chắc hẳn bạn sẽ nhận thấy xu hướng đáng lo này. Biểu đồ từ pcpartpicker.com cho thấy: từ giữa năm 2025, giá RAM DDR4 và DDR5 tăng liên tục, đặc biệt tăng mạnh từ tháng 9. Tất cả các mức — từ DDR4-3200 đến DDR5-6000 — đều tăng giá mạnh, lên tới 100% và tất cả đều “cháy hàng”.

Xu hướng này phù hợp với các báo cáo thị trường gần đây: bộ nhớ đang trở nên cực kỳ đắt đỏ. Khoảng chênh lệch giá truyền thống giữa DDR5 và DDR4 gần như biến mất, thậm chí một biểu đồ gần đây cho thấy giá spot DDR4 đã tăng gấp đôi chỉ trong một tuần.

Vì sao thiếu hụt bộ nhớ ảnh hưởng đến RAM?

Loại phần cứng PC dễ bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu hụt bộ nhớ là RAM. Bộ nhớ DRAM đang được khách hàng AI "nuốt chửng" đến từ cùng một nhà máy và dây chuyền sản xuất bộ nhớ được sử dụng trong RAM tốt nhất cho chơi game. Điều này không chỉ đúng với RAM mới nhất mà còn đúng với DDR4.

DDR4 vốn đã giảm sản xuất do dòng đời cũ nhưng thông thường, nhưng chỉ riêng yếu tố này sẽ không đủ để khiến giá tăng mạnh đến mức như hiện tại. Việc giá DDR4 tăng kịch trần cho thấy nguồn cung RAM nói chung không đáp ứng nổi nhu cầu, và các công ty đang cố gắng thu gom bất kỳ loại bộ nhớ nào mà họ có thể mua được.

Điều này phù hợp với những gì đang diễn ra phía sau hậu trường trong ngành DRAM và bộ nhớ. Chẳng hạn, Samsung và SK Hynix được cho là đã tăng giá DRAM và NAND tới 30% cho khách hàng trong quý 4 năm 2025.

Vì sao giá SSD cũng bị ảnh hưởng?

Việc tăng giá này cũng ảnh hưởng đến bộ nhớ flash NAND, vốn là thành phần chính của SSD. Ngay cả khi SSD trong máy chủ AI không giống với loại chúng ta sử dụng trong máy tính thông thường, thì việc sản xuất NAND cho các SSD máy chủ AI này có thể làm giảm sản lượng NAND cho SSD tiêu dùng khi nguồn cung bị hạn chế.

Thông thường, máy chủ AI sử dụng ổ SSD chất lượng cao hơn so với máy chủ dành cho người dùng, nhưng khi dung lượng lưu trữ trở nên eo hẹp, khách hàng của máy chủ AI có thể bắt đầu đặt hàng NAND hướng đến người dùng nhiều hơn.

Cho đến nay, thị trường SSD tiêu dùng chưa tăng mạnh như RAM, nhưng điều đó sắp xảy ra. Adata cho biết DRAM, NAND và thậm chí HDD đều đang thiếu hụt — lần đầu tiên trong 30 năm.

Nhiều ổ SSD tốt nhất cho game vẫn còn khá rẻ, nhưng sẽ không lâu nữa tình trạng khan hiếm này sẽ bắt đầu ảnh hưởng đến thị trường tiêu dùng, giống như những gì đã xảy ra với bộ nhớ. Có lẽ sẽ không lâu nữa, cả RAM và SSD sẽ trở nên đắt đỏ đến mức không thể mua nổi.

Western Digital cũng vừa tăng giá toàn bộ HDD của họ — vâng, ổ cứng truyền thống cũng đang thiếu hàng và tăng giá. Trong khi đó, nhà sản xuất Team Group xác nhận:

“Thị trường đang chứng kiến áp lực tăng giá mạnh trên cả NAND và DRAM do nhu cầu AI tăng vọt. Lưu trữ HDD đang thiếu, khiến dữ liệu lạnh chuyển sang dùng SSD, làm nguồn cung NAND càng thêm căng thẳng.”

Vì sao GPU cũng sẽ tăng giá?

GPU có vẻ như ít bị ảnh hưởng bởi mức tăng giá bộ nhớ hơn so với RAM và SSD, nhưng chúng ta đã nghe tin đồn rằng card đồ họa cũng có thể bị ảnh hưởng.

Các máy chủ AI thường cần một lượng bộ nhớ và lưu trữ khổng lồ, và bộ xử lý phải có khả năng truy cập dữ liệu trong bộ nhớ/lưu trữ đó thật nhanh. Việc huấn luyện AI đòi hỏi một lượng dữ liệu khổng lồ, và ngay cả khi vận hành suy luận (inference) sau khi được huấn luyện, mô hình vẫn tiếp tục được tinh chỉnh và tái huấn luyện. Thông thường, dữ liệu này là dữ liệu phi cấu trúc, vì AI phải thu thập thông tin từ vô số nguồn khác nhau khi học hỏi và xây dựng mạng nơ-ron hoặc mô hình xác suất.

Đối với lưu trữ thì SSD là lựa chọn lý tưởng, còn với bộ nhớ, các công ty máy chủ AI tìm đến HBM (High Bandwidth Memory). Dù HBM không giống DDR dùng trong PC gaming, nhưng bản chất chúng đều là chip DRAM. Khi các máy chủ AI mua ồ ạt HBM, lượng DRAM còn lại cho RAM PC sẽ ít đi, đẩy giá RAM tăng cao.

Nguyên nhân gốc rễ: AI

Trong vài tháng gần đây, ngành AI chứng kiến những dòng tiền khổng lồ đổ vào. Dự án Stargate của OpenAI dự kiến chi 500 tỷ USD cho hạ tầng AI trong 4 năm và đã mở rộng sang Anh. Nvidia cũng rót 100 tỷ USD vào OpenAI, trong khi OpenAI đầu tư vào AMD và ký thỏa thuận mua 300 tỷ USD năng lực tính toán từ Oracle. Đó chỉ là một phần trong hàng loạt thương vụ liên quan đến OpenAI và Nvidia — hai biểu tượng lớn của kỷ nguyên AI.

Sự bùng nổ đầu tư khiến các trung tâm dữ liệu mọc lên nhanh đến mức… phải “dựng tạm trong lều”, kéo theo nguồn cung bộ nhớ và lưu trữ bị hút cạn. Nhờ đó, các nhà sản xuất hưởng lợi lớn từ giá bán và giá cổ phiếu tăng. SK Hynix thậm chí ghi nhận doanh thu quý cao nhất lịch sử nhờ giá DRAM, NAND và nhu cầu HBM tăng mạnh. Nhưng điều này lại không hề dễ chịu với người dùng.

Thực tế, tình trạng thiếu hụt bộ nhớ đã được dự đoán trước. Hơn một năm trước, Micron từng cảnh báo AI sẽ làm đảo lộn cán cân cung – cầu. Nhưng với mảng lưu trữ thì hoàn toàn ngược lại: TrendForce từng dự đoán giá SSD sẽ giảm 15% trong quý cuối 2024 và không hề thấy trước cuộc khủng hoảng hiện nay.

Dù ngành bộ nhớ vốn quen với những chu kỳ tăng giảm, đợt thiếu hụt và tăng giá lần này lại quá bất thường — mức độ cực đoan vượt xa những biến động thông thường của thị trường.

Game thủ nên làm gì để giải quyết tình trạng thiếu RAM?

Tình trạng giá RAM và bộ nhớ tăng vọt cũng đã ảnh hưởng mạnh đến các game thủ, những người thường xuyên phải nâng cấp phần cứng PC của mình để có thể đáp ứng các tựa game đồ họa ngày càng nặng hơn. Vậy game thủ cần làm gì để giải quyết tình trạng thiếu RAM?

Chiến lược đầu tiên và quan trọng nhất cần áp dụng là không để bị "FOMO" (tâm lý sợ bỏ lỡ) khi mua RAM, đặc biệt nếu bạn đang trong quá trình nâng cấp dung lượng RAM hiện có. Các game thủ hiện đang sử dụng RAM 8GB hoặc 16GB nên tiếp tục sử dụng chúng trong vài tháng cho đến khi chúng ta tìm ra cách thoát khỏi tình trạng thiếu hụt này. Việc vội vàng nâng cấp RAM vào thời điểm này đồng nghĩa với việc "phí phạm thêm" vào các nâng cấp có thể chờ đợi.

Nếu bạn đang tìm kiếm RAM cho toàn bộ hệ thống, thì lựa chọn tốt nhất là tận dụng mùa giảm giá đang diễn ra. Mặc dù giá RAM vẫn đang được bán với mức cao, nhưng đây là lựa chọn tốt nhất của bạn trong ngắn hạn, đặc biệt là khi giá dự kiến sẽ tăng trong vài tháng tới.

Nghe có vẻ bất thường, nhưng mua PC lắp ráp sẵn có thể là lựa chọn tốt nhất hiện nay vì hiện tại chúng đang được bán lẻ với mức giá chưa tính đến tình trạng thiếu hụt RAM. Điều này có nghĩa là bạn có thể mua được máy với mức giá hời.

Sẽ không sai khi nói rằng các thiết bị tiêu dùng sắp ra mắt dự kiến sẽ trở nên đắt đỏ nếu nguồn cung bộ nhớ vẫn còn hạn chế và đồng thời, tình trạng thiếu hụt này dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2027. Do đó, điều quan trọng là phải nhận thức được động lực của chuỗi cung ứng để đảm bảo bạn đưa ra quyết định tốt nhất.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Khả năng các nhà sản xuất RAM và bộ nhớ tăng nguồn cung vượt nhu cầu hiện tại gần như bằng không. Thứ nhất, họ từng “lãnh đòn” vào năm 2023 khi nhu cầu giảm đột ngột. Thứ hai, mở rộng sản xuất chip bán dẫn là quá trình tốn kém và kéo dài nhiều năm, trong khi nhu cầu từ ngành AI vẫn tăng không ngừng.

Một số chuyên gia cảnh báo ngành AI hiện hoạt động như một bong bóng: lượng vốn đổ vào lớn hơn doanh thu rất nhiều, buộc các công ty phải liên tục bơm tiền để duy trì kỳ vọng lợi nhuận trong tương lai. Nhiều khoản đầu tư thậm chí chỉ luân chuyển giữa vài công ty lớn — như Nvidia đầu tư vào OpenAI, còn OpenAI lại mua phần cứng từ Nvidia. Hệ thống tiền tệ tuần hoàn này bị ví như bong bóng nhà đất 2008 hay bong bóng dot-com năm 2000.

Tuy vậy, giống như bong bóng dot-com từng để lại nền tảng cho Internet hiện đại, việc bong bóng AI vỡ (nếu xảy ra) có thể mở đường cho một ngành AI “lành mạnh hơn”. Điều này cũng có thể giúp hạ nhiệt thị trường bộ nhớ và lưu trữ, vốn đang bị các công ty AI lớn đặt trước gần như toàn bộ sản lượng. Khi tốc độ mở rộng của AI chững lại hoặc đảo chiều, thị trường có thể chuyển sang dư cung và giá giảm.

Hiện tại, Team Group dự báo mất cân đối cung – cầu RAM sẽ kéo dài ít nhất tới nửa đầu năm sau, còn nhiều hãng phân tích cho rằng tình trạng thiếu hụt có thể tiếp diễn 3–4 năm. Quan điểm này phù hợp với nhận định của cựu CEO Intel Pat Gelsinger, người cho rằng bong bóng AI “có thể vỡ, nhưng không phải trong vài năm tới”.

Điều đó đồng nghĩa người dùng có thể phải sống chung với giá RAM, SSD và thậm chí GPU duy trì ở mức cao trong thời gian dài.

Tạm kết

Như vậy là chúng ta vừa tìm hiểu những nguyên nhân khiến giá RAM và bộ nhớ lưu trữ lại đắt đỏ. Theo bạn thì nguyên nhân có phải do sự phát triển bùng nổ của AI không?

Nguồn: pcgamer

Xem thêm:

• Giá RAM biến động hơn giá vàng, nhiều cửa hàng không dám niêm yết giá
• Tầm giá 23 triệu có nên mua HP Victus 16 i5 13500HX, 16GB RAM và card RTX 4050?
• Muốn mở 100 tab Chrome vẫn mượt? Đây là 5 laptop 32GB RAM cấu hình mạnh từ 20 triệu đồng

CellphoneS hiện đang bán nhiều mẫu RAM PC với giá hấp dẫn mà bạn có thể tham khảo ở danh sách bên dưới: