Phần mềm nguồn mở là gì? Ưu điểm, ví dụ về phần mềm nguồn mở

Trong thế giới công nghệ ngày nay, khái niệm phần mềm nguồn mở là gì tuy còn nhiều lạ lẫm nhưng đang ngày càng trở nên phổ biến trong đời sống. Vậy ưu điểm và lợi ích của phần mềm nguồn mở là gì và vì sao nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực? Hãy cùng Sforum tìm hiểu và bàn luận một số ví dụ phổ biến nhé.

Phần mềm nguồn mở là gì? Ví dụ

Phần mềm nguồn mở (Open Source Software – OSS) là loại phần mềm có mã nguồn được công khai, cho phép mọi người tự do xem, sửa đổi, cải tiến và phân phối lại theo các điều khoản được cấp phép. Không giống như phần mềm độc quyền, nơi mã nguồn bị giới hạn quyền truy cập, phần mềm nguồn mở khuyến khích cộng đồng phát triển và đóng góp để nâng cao chất lượng, tính năng cũng như khả năng bảo mật của phần mềm.

Một ví dụ tiêu biểu về phần mềm nguồn mở là WordPress – nền tảng quản lý nội dung phổ biến. Nó hỗ trợ người dùng tùy chỉnh giao diện và mở rộng tính năng thông qua hệ thống giao diện và tiện ích mở rộng. Hệ điều hành mã nguồn mở nổi tiếng Linux cũng được sử dụng rộng rãi trong máy chủ và các thiết bị nhúng.

Lịch sử của phần mềm nguồn mở

Khi tìm hiểu khái niệm phần mềm nguồn mở là gì, ta cũng cần biết về lịch sử sớm xuất hiện từ những ngày đầu của ngành công nghệ thông tin của nó. Vào thập niên 1950-1960, các lập trình viên hợp tác phát triển mã nguồn mở, nhưng do tranh cãi pháp lý, phần mềm nguồn đóng dần chiếm ưu thế. 

Đến năm 1985, Richard Stallman sáng lập dự án GNU với mục tiêu xây dựng một hệ điều hành hoàn toàn tự do, đồng thời thành lập Quỹ Phần mềm Tự do (FSF). Đến thập niên 1990, nhiều dự án lớn như Linux Kernel, Apache HTTP Server ra đời. Như đã đề cập phần mềm nguồn mở tiếng Anh là gì ở trên, năm 1998, thuật ngữ OSS chính thức được công nhận và thành lập tổ chức phi lợi nhuận về sáng kiến mã nguồn mở OSI.

Như vậy, bạn đã có cái nhìn tổng quan về khái niệm, cũng như phần mềm mã nguồn mở tiếng Anh là gì. Nếu bạn đang tìm kiếm một chiếc laptop hiệu năng mạnh mẽ để phục vụ cho công việc lập trình, thì danh sách Laptop Lenovo dưới đây sẽ là lựa chọn tuyệt vời. Tham khảo những mẫu laptop có cấu hình mạnh mẽ, ổn định và hiệu suất cao tại đây!

[Product_Listing categoryid="710" propertyid="" customlink="https://cellphones.com.vn/laptop/lenovo.html" title="Danh sách Laptop Lenovo đang được quan tâm nhiều tại CellphoneS"]

Cơ chế hoạt động của phần mềm nguồn mở

Nếu đã nắm rõ khái niệm phần mềm nguồn mở là gì, thì bạn nên hiểu nó hoạt động dựa trên tính minh bạch, tự do sử dụng và sự đóng góp từ cộng đồng. Việc công khai mã nguồn giúp người dùng hiểu rõ cơ chế vận hành, đồng thời cho phép lập trình viên chỉnh sửa, nâng cấp theo nhu cầu. 

Tính tự do là một yếu tố quan trọng, cho phép sử dụng, tùy chỉnh và phân phối lại mà không bị ràng buộc bởi giấy phép độc quyền, góp phần phân biệt phần mềm nguồn mở và nguồn đóng là gì. Cộng đồng hỗ trợ đóng vai trò thiết yếu, nơi các lập trình viên cùng nhau phát triển, chia sẻ kiến thức và cải thiện phần mềm thông qua các nền tảng trao đổi trực tuyến. 

Ưu nhược điểm của phần mềm nguồn mở

Nhiều bạn băn khoăn ưu điểm của phần mềm nguồn mở là gì mà người ta cho rằng nó mang lại nhiều lợi ích cho cá nhân lẫn doanh nghiệp. Dù phần mềm mang lại nhiều lợi ích đáng kể, người dùng vẫn nên cân nhắc một số hạn chế trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.

Ưu điểm

Chi phí chính là điểm đầu tiên cần nghĩ tới khi tìm hiểu lợi ích của phần mềm nguồn mở là gì. Mã nguồn mở giúp giảm chi phí đáng kể do hầu hết đều miễn phí và có thể tùy chỉnh. Người dùng có quyền truy cập và chỉnh sửa mã nguồn, tạo sự linh hoạt trong phát triển. Cộng đồng lập trình viên đông liên tục cải tiến, phát hiện lỗi, bảo mật và nâng cao hiệu suất. 

Nhược điểm

Bên cạnh việc tham khảo ưu điểm của phần mềm nguồn mở là gì, bạn cũng nên chú ý tới nhược điểm của nó. Việc thiếu hỗ trợ chính thức khiến người dùng khó khăn khi gặp lỗi, chủ yếu phải tự tìm giải pháp hoặc dựa vào cộng đồng. 

Vì mã nguồn được mở, các lỗ hổng bảo mật có thể bị lợi dụng bởi những kẻ tấn công. Ngoài ra, một số phần mềm mã nguồn mở gặp vấn đề về tính tương thích hoặc có giao diện phức tạp, gây khó khăn cho người mới.

Nên chọn phần mềm nguồn mở hay nguồn đóng?

Nếu đã nắm được nhược điểm và ưu điểm của phần mềm nguồn mở là gì, nhưng vẫn còn băn khoăn nên sử dụng nguồn mở hay đóng thì bạn hãy tham khảo bảng so sánh sau:

Tiêu chí	Mã nguồn mở	Mã nguồn đóng
Chi phí	Thường không mất phí, có thể tuỳ chỉnh.	Trả phí giấy phép, có thể tốn phí hỗ trợ.
Tính linh hoạt	Người dùng có thể sửa đổi mã nguồn.	Mã nguồn bị giới hạn, khó tùy chỉnh.
Bảo mật	Công khai mã giúp phát hiện lỗi nhanh.	Ít rủi ro lộ mã nhưng vá lỗi chậm hơn.
Hỗ trợ	Chủ yếu từ cộng đồng, có thể mất thời gian.	Hỗ trợ từ nhà cung cấp.

Như vậy, hẳn bạn đã hiểu phần mềm nguồn mở và nguồn đóng là gì. Nếu cần tùy chỉnh nhiều, tiết kiệm chi phí thì nên chọn mã nguồn mở, còn ngược lại, nếu ưu tiên hỗ trợ chính thức và ổn định, mã nguồn đóng phù hợp hơn.

Một số câu hỏi thường gặp

Như vậy, phần mềm mã nguồn mở mang lại nhiều cơ hội sáng tạo và sự tự do cho người dùng. Nhưng cũng có một số điều cần phải hiểu rõ về quyền lợi và quy định khi sử dụng nó. 

Người dùng có quyền gì với phần mềm mã nguồn mở?

Với phần mềm mã nguồn mở, người dùng có quyền sử dụng phần mềm miễn phí, sao chép, chỉnh sửa và phân phối lại mà không bị hạn chế. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện theo các điều khoản quy định trong giấy phép phần mềm. Người dùng có thể thay đổi mã nguồn phần mềm để phù hợp với nhu cầu, miễn là họ không vi phạm các điều khoản.

Tại sao phải có giấy phép cho phần mềm nguồn mở?

Giấy phép phần mềm mã nguồn mở quy định quyền sử dụng và phân phối của người dùng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của tác giả. Chúng bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và tạo ra các khuôn khổ pháp lý rõ ràng cho việc phân phối, sử dụng và thay đổi phần mềm. Điều này giúp đảm bảo phần mềm được sử dụng đúng mục đích, đồng thời duy trì sự minh bạch và tuân thủ các quy định.

Khi đã hiểu khái niệm, ưu điểm và lợi ích của phần mềm nguồn mở là gì, nhiều tổ chức và cá nhân đã lựa chọn sử dụng. Có thể thấy nó mang lại nhiều lợi thế về tính linh hoạt, minh bạch và khả năng tùy chỉnh. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về phần mềm nguồn mở và nguồn đóng là gì, cũng như cách chúng tác động đến thế giới công nghệ hiện đại.

Xem thêm bài viết ở chuyển mục: Ứng dụng/phần mềm