Điều gì làm cho DeepSeek khác biệt so với các mô hình AI khác?

Ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo từ lâu đã bị các công ty có trụ sở tại Mỹ như OpenAI, Google và Meta thống trị. Tuy nhiên, sự xuất hiện gần đây của DeepSeek, một công ty khởi nghiệp AI của Trung Quốc, đã tạo nên một làn sóng mới trên thị trường AI toàn cầu.

Mô hình AI mới nhất của DeepSeek, DeepSeek-R1, đã trở thành tâm điểm của sự chú ý của người dùng lẫn giới công nghệ trong vài tuần qua khi có tính hiệu quả cao dù mức chi phí vận hành và đầu tư ban đầu thấp. Vậy điều này đã khiến cho DeepSeek khác biệt so với các mô hình AI khác?

DeepSeek là gì?

DeepSeek là một công ty phát triển AI có trụ sở tại Hàng Châu, Trung Quốc, được thành lập bởi Liang Wenfeng, tốt nghiệp Đại học Chiết Giang, vào tháng 5 năm 2023. Wenfeng cũng đồng sáng lập High-Flyer, một quỹ đầu cơ định lượng có trụ sở tại Trung Quốc sở hữu DeepSeek. Hiện tại, DeepSeek hoạt động như một phòng nghiên cứu AI độc lập dưới sự bảo trợ của High-Flyer.

DeepSeek tập trung vào việc phát triển LLM nguồn mở và mô hình đầu tiên của công ty được phát hành vào tháng 11 năm 2023. Công ty đã lặp lại nhiều lần trên LLM cốt lõi của mình và đã xây dựng một số biến thể khác nhau. Tuy nhiên, phải đến tháng 1 năm 2025 sau khi phát hành mô hình lý luận R1, công ty mới trở nên nổi tiếng toàn cầu.

DeepSeek còn gây chú ý khi sử dụng các chip AI công suất thấp để phát triển mô hình, bất chấp việc Mỹ hạn chế nguồn cung cấp công nghệ cao cấp cho Trung Quốc.

Điều gì làm cho DeepSeek khác biệt so với các mô hình AI khác?

Dưới đây là một số điều làm cho DeepSeek khác biệt so với các mô hình AI khác

Mô hình nguồn mở so với AI độc quyền

DeepSeek có cách tiếp cận khác với những gã khổng lồ AI của Mỹ như OpenAI bằng cách ưu tiên phát triển nguồn mở. Việc phát hành mô hình DeepSeek-R1 theo giấy phép MIT mang đến cho các nhà nghiên cứu, nhà phát triển và doanh nghiệp quyền tự do truy cập, sửa đổi và triển khai công nghệ.

Mặt khác, OpenAI đã rời xa triết lý mã nguồn mở ban đầu của mình, giữ lại các mô hình GPT mới hơn là độc quyền. Cách tiếp cận mã nguồn mở này cung cấp tính minh bạch cao hơn, thúc đẩy cải tiến hợp tác và giảm rào cản đối với việc áp dụng AI, khiến DeepSeek trở thành một giải pháp thay thế hấp dẫn cho các doanh nghiệp và nhà phát triển độc lập không muốn bị khóa trong các hệ sinh thái độc quyền.

Tham số mô hình và kiến trúc

DeepSeek-R1 sử dụng kiến trúc Mixture-of-Experts (MoE), giúp tăng đáng kể hiệu quả tính toán. Mô hình AI này có 671 tỷ tham số nhưng do sử dụng thiết lập MoE nên chỉ có 37 tỷ tham số được kích hoạt khi hoạt động. Điều này cho phép đạt được hiệu suất cấp cao trong khi vẫn duy trì chi phí tính toán thấp hơn so với các kiến trúc dựa trên máy biến áp truyền thống.

Để so sánh, GPT-4 của OpenAI ước tính có khoảng 1.8 nghìn tỷ tham số, đòi hỏi sức mạnh tính toán lớn hơn đáng kể và dẫn đến chi phí vận hành cao hơn. Phương pháp của DeepSeek cho phép tối ưu hóa tài nguyên trong khi vẫn duy trì độ chính xác và hiệu quả trong các tác vụ dựa trên văn bản.

Hiệu quả chi phí và sử dụng tài nguyên

DeepSeek đã đạt được hiệu suất AI ngang bằng với các mô hình hàng đầu như GPT-4o của OpenAI, Llama 3.1 của Meta và Claude 3.5 Sonnet của Anthropic nhưng chỉ tốn một phần nhỏ chi phí. Công ty tuyên bố đã đào tạo DeepSeek-R1 với ngân sách ước tính là 5.6 triệu USD, thấp hơn đáng kể so với hàng trăm triệu USD mà các đối thủ cạnh tranh đã chi.

Hiệu quả về chi phí này phần lớn là do sử dụng kiến trúc Mixture-of-Experts (MoE), giúp tối ưu hóa tính toán bằng cách chỉ kích hoạt các phần có liên quan nhất của mô hình trong mỗi tương tác.

DeepSeek được cho là đã đào tạo mô hình của mình bằng GPU H800, một phiên bản hạ cấp nhẹ của GPU H100 hiệu suất cao của Nvidia, vốn bị hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc do lệnh trừng phạt của Mỹ. Bất chấp những hạn chế về phần cứng này, DeepSeek đã chứng minh rằng họ có thể phát triển các mô hình AI có tính cạnh tranh cao với nhu cầu tính toán thấp hơn.

Tuy nhiên cũng có nhiều nguồn tin ngoài lề cho rằng chi phí phát triển DeepSeek lên tới hàng tỷ USD chứ không có chuyện 5.6 triệu đô như công ty công bố. DeepSeek cũng được cho là đã thuê nhiều máy chủ sử dụng GPU cao cấp chứ không chỉ dừng lại ở GPU H800. Tất nhiên các thông tin này chưa được xác thực.

Khả năng suy luận và mã hóa

Các mô hình AI của DeepSeek, đặc biệt là DeepSeek-R1, vượt trội trong các nhiệm vụ kỹ thuật như lý luận, mã hóa và toán học. Chưa hết, nó cũng vượt trội hơn GPT-4o và các mô hình AI cao cấp khác về giải quyết vấn đề logic, tính toán toán học và tạo mã. Theo báo cáo, mô hình AI này đạt 2,029 Elo trên Codeforces, một nền tảng thi mã hóa, vượt qua 96.3% số người tham gia.

DeepSeek-R1 tích hợp lý luận chuỗi suy nghĩ (CoT), cho phép chia nhỏ các vấn đề phức tạp thành các giải pháp từng bước, một lĩnh vực quan trọng mà mô hình o1 của OpenAI cũng tập trung vào. Trong khi ChatGPT của OpenAI vẫn vượt trội về khả năng viết sáng tạo, khả năng giao tiếp và tương tác giống con người một cách tinh tế, DeepSeek đã tạo ra một vị thế là AI được các nhà phát triển, kỹ sư và nhà nghiên cứu ưa chuộng, những người cần đầu ra chính xác, theo logic.

Ngôn ngữ và trọng tâm thị trường

DeepSeek có vị thế độc đáo để phục vụ cả thị trường nói tiếng Trung và tiếng Anh. Không giống như OpenAI, chủ yếu tối ưu hóa cho người dùng nói tiếng Anh, DeepSeek được thiết kế song ngữ, xuất sắc trong cả các tác vụ tiếng Anh và tiếng Trung. Nó cũng vượt trội hơn các mô hình AI của Mỹ trong các tiêu chuẩn tiếng Trung, qua đó trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn cho các doanh nghiệp và nhà phát triển làm việc tại Trung Quốc cũng như các khu vực nói tiếng Quan Thoại khác.

Tuy nhiên, DeepSeek có xu hướng pha trộn ngôn ngữ, đôi khi tạo ra các phản hồi pha trộn tiếng Anh và tiếng Trung ngay cả khi lời nhắc được đưa ra bằng một ngôn ngữ khác. Đây vẫn là một hạn chế mà công ty cần tiếp tục cải thiện.

Giá cả

Ưu điểm lớn nhất của DeepSeek so với các đối thủ cạnh tranh là giá cả phải chăng. DeepSeek-R1 cung cấp quyền truy cập API với mức giá 0.14 USD cho mỗi triệu token, rẻ hơn đáng kể so với GPT-4o của OpenAI, tính phí 7.50 USD cho mỗi triệu token. Chiến lược giá hiệu quả về mặt chi phí này đã biến DeepSeek trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho các nhà phát triển và doanh nghiệp đang tìm kiếm một mô hình AI hiệu suất cao mà không phải chịu chi phí vận hành cao.

Mối quan tâm về an ninh và kiểm duyệt

Là một công ty Trung Quốc, DeepSeek phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về internet của Trung Quốc, trong đó thực thi kiểm duyệt nội dung xung quanh các chủ đề nhạy cảm về chính trị. Người dùng nhận thấy rằng DeepSeek sẽ không trả lời các truy vấn về các sự kiện như vụ thảm sát Thiên An Môn hoặc hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc.

Ngược lại, OpenAI và các công ty Mỹ khác cũng thực hiện kiểm duyệt nội dung, nhưng họ xây dựng chính sách của mình xung quanh các hướng dẫn về an toàn và đạo đức thay vì các hạn chế do chính phủ áp đặt. Điều này đã làm dấy lên mối lo ngại trong số những người ủng hộ quyền riêng tư và các nhà nghiên cứu AI, những người lo ngại rằng DeepSeek có thể bị lợi dụng cho các câu chuyện do nhà nước kiểm soát.

DeepSeek cũng gặp rắc rối gần đây khi ứng dụng của họ bị xóa khỏi các cửa hàng tại Ý sau cuộc điều tra về quyền riêng tư của cơ quan quản lý dữ liệu Ý, Garante. Các nhà chức trách đang điều tra các hoạt động thu thập dữ liệu của họ, làm dấy lên mối lo ngại về việc tuân thủ luật riêng tư của EU và các rủi ro bảo mật tiềm ẩn.

Tác động thị trường và sự gián đoạn của ngành

Sự xuất hiện của DeepSeek đã làm rung chuyển thị trường AI toàn cầu. Việc ra mắt DeepSeek-R1 đã gây ra một đợt bán tháo lớn đối với các cổ phiếu liên quan đến AI, với việc Nvidia mất 600 tỷ USD giá trị thị trường vì lo ngại rằng các mô hình AI giá rẻ hơn có thể làm giảm nhu cầu về chip AI đắt tiền.

Sau thành công của DeepSeek, các công ty AI khác của Trung Quốc như Qwen của Alibaba và bộ phận AI của ByteDance đã nhanh chóng cập nhật các mô hình của riêng họ, thúc đẩy làn sóng đổi mới AI mới tại Trung Quốc. Các nhà lập pháp và lãnh đạo công nghệ Mỹ, bao gồm cả Tổng thống Donald Trump, đã thừa nhận DeepSeek là mối đe dọa tiềm tàng đối với sự thống trị AI của Mỹ.

Triển vọng tương lai và ý nghĩa của ngành

DeepSeek đang trên đà phát triển, với tham vọng đạt đến Trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI), một mục tiêu chung của OpenAI. Tuy nhiên, con đường của nó sẽ được định hình bởi các yếu tố như sự chấp nhận quốc tế, các hành động quản lý của các nhà hoạch định chính sách Mỹ và sự đổi mới liên tục của AI.

Cuộc chạy đua AI đang ngày càng trở nên khốc liệt và sự phát triển nhanh chóng của DeepSeek cho thấy các mô hình AI nhỏ hơn, tiết kiệm chi phí hơn có thể là tương lai thay vì các mô hình AI lớn nhất và đắt tiền nhất.

Tạm kết

Như vậy là chúng ta vừa tìm hiểu những điều khiến cho DeepSeek khác biệt so với các mô hình AI cao cấp khác. Bạn thấy DeepSeek như thế nào? Liệu nó có làm thay đổi cuộc chơi AI trong thời gian tới? Hãy chia sẻ suy nghĩ và cùng nhau thảo luận bên dưới bài viết này nhé.

Nguồn: Gizmochina

Xem thêm:

• Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp gỡ CEO Nvidia để tìm cách kìm hãm DeepSeek?
• Không phải 6 triệu USD, chi phí nghiên cứu AI của DeepSeek lên tới 1.3 tỷ USD
• Xem thêm các bài viết chuyên mục Thị trường