Nhà khoa học tài giỏi ngồi tù oan vì bị AI "nhận lầm" thành kẻ sát nhân

Sự cố trớ trêu vừa qua đã khiến Alexander Tsvetkov - một chuyên gia thủy văn học hàng đầu tại Viện Thủy sinh học nội địa thuộc Viện Khoa học Nga đã phải trải qua những tháng ngày khó khăn. Vào tháng 2, ông bị bắt giữ vì hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) cho rằng khuôn mặt của ông tương đồng đến 55% với phác họa của nhân chứng về một vụ án giết người xảy ra cách đây 20 năm.

Cho đến ngày 11/12, sau 10 tháng trong tình trạng tạm giam, tòa án ở Moscow đã tuyên trả tự do cho Alexander Tsvetkov. Quyết định này đến sau những nỗ lực đáng kể từ phía các nhà hoạt động xã hội và sự phản ứng mạnh mẽ từ dư luận.

Trước đó vào ngày 4/12, trường hợp của ông Tsvetkov đã được đưa ra trong cuộc họp giữa Tổng thống Vladimir Putin và các thành viên Hội đồng Nhân quyền. Tổng thống nhấn mạnh rằng trí tuệ nhân tạo đang đóng vai trò quan trọng và hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, nhưng cũng nhấn mạnh rằng khi buộc tội một người, cần có đủ bằng chứng và sự phù hợp để tránh những sự nhầm lẫn đau lòng.

Tổng quan về vụ án của ông Tsvetkov là một trang sử đau lòng trong hệ thống pháp luật tại Nga. Ông bị buộc tội theo khoản 2 điều 105 của Bộ luật Hình sự Nga về việc giết hai người trở lên. Mặc dù đã được tạm tha, nhưng ông vẫn đối mặt với những hạn chế do cáo buộc chưa được bãi bỏ hoàn toàn.

Sự cố bắt giữ của ông Tsvetkov diễn ra tại sân bay Domodedovo ở Moscow, sau khi ông trở về từ một chuyến công tác ở Krasnoyarsk vào tháng 2. Hệ thống trí tuệ nhân tạo đã phát hiện rằng khuôn mặt của ông Tsvetkov tương đồng đến 55% với phác họa của một nghi phạm trong vụ án đặc biệt nặng nề từ năm 2002, được nhân chứng cung cấp.

Tuy nhiên, Viện nghiên cứu nơi ông Tsvetkov làm việc đã xác nhận rằng ông đang ở công tác ở vùng Vologda và Kostroma, cách hiện trường 500 km, vào thời điểm án mạng xảy ra. Đồng nghiệp của ông cũng chứng minh rằng ông đã làm việc cả ngày đó và không thể liên quan đến vụ án. Tuy nhiên, cảnh sát chưa công nhận những chứng cứ này. Ông Tsvetkov tiếp tục khẳng định sự vô tội của mình.