CPI là gì? Ý nghĩa và công thức tính chỉ số giá tiêu dùng CPI

CPI là thuật ngữ phổ biến trong kinh doanh bán hàng. Chỉ số này mang đến nhiều lợi ích thông tin cho các doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh. Vậy chỉ số CPI là gì? Mối quan hệ của CPI và lạm phát là gì, ảnh hưởng như thế nào? Cùng với Sforum tham khảo thông tin bài viết dưới đây nhé.

CPI là gì?

CPI là viết tắt của cụm từ Consumer Price Index trong tiếng Anh. Cụm từ này có nghĩa là chỉ số tiêu dùng để tính số tiền trung bình 1 người dân sử dụng để mua giỏ hàng hóa. Khi đó CPI sẽ biểu hiện sự tăng lên hoặc giảm xuống của hàng hóa trong khoảng thời gian nhất định.

Hiểu đơn giản hơn, CPI cho bạn biết giá cả hàng hóa đang tăng lên bao nhiêu % so với trước. Đơn vị tính chỉ số CPI thường dùng là %. Chỉ số này được dùng để đo lường chi phí ở nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm:

• Thực phẩm và đồ uống.
• Nhà ở.
• Quần áo.
• Phương tiện vận chuyển.
• Giáo dục, truyền thông.
• Giải trí.
• Dịch vụ y tế.
• Hàng hóa, dịch vụ khác.

Xem thêm: ROE là gì? Công thức tính và cách đánh giá chỉ số ROE

Ý nghĩa của chỉ số CPI trong kinh tế

Có thể thấy, CPI mang nhiều ý nghĩa đối với các doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh bán hàng. Vậy ý nghĩa chính của chỉ số CPI trong kinh tế là gì?

• CPI phản ánh mức độ biến động giá bán lẻ của hàng hóa, dịch vụ gắn liền với sinh hoạt của cá nhân, hộ gia đình.
• Khi người dân tiêu dùng thì chi phí sử dụng tăng lên. Từ đó cho biết được sự thay đổi chi phí sinh hoạt của người dân trong khoảng thời gian nhất định.
• CPI tăng nghĩa là mức giá tiêu dùng trung bình tăng. Khi chỉ số giảm thì mức tiêu dùng của người dân cũng sẽ giảm theo.
• Mặt hàng chính thường tính CPI bao gồm lĩnh vực; ăn, ở, mặc, y tế, giáo dục, đi lại, giải trí,...
• CPI còn được xem là công cụ tính nền kinh tế đang trong giai đoạn giảm phát hay lạm phát. Vì vậy chỉ số này luôn được chính phủ các nước theo dõi sát sao để điều chỉnh thích hợp. Nó ảnh hưởng rất lớn để sự phát triển của một quốc giá nào đó.

Xem thêm: Coinmarketcap là gì? Cách xem giá tiền ảo và tiền điện tử

Công thức tính chỉ số giá tiêu dùng CPI

Để tính được chỉ số CPI bạn cũng cần hiểu thêm về các chỉ số khác liên quan. Cách tính chỉ số giá tiêu dùng này khá đơn giản với các bước như sau:

• Bước 1: Đầu tiên bạn xác định giỏ hàng tiêu biểu gồm những hàng hóa, dịch vụ mà khách hàng hay mua. Những mặt hàng, dịch vụ này đều là thiết yếu đối với nhu cầu sử dụng hiện nay.
• Bước 2: Tiếp đến bạn xác định giá của tất các các hàng hóa dịch vụ đó trong giỏ hàng tiêu dùng. Khi xác định giá sẽ lấy mức giá trị tại thời điểm tính toán.
• Bước 3: Bạn tính giá mua giỏ hàng hóa đó quy ra giá trị bằng tiền. Tính bằng cách lấy số lượng hàng hóa nhân với giá cả của từng loại hàng rồi cộng lại.
• Bước 4: Sau đó bạn tính chỉ số giá tiêu dùng cho các tháng, quý, năm theo công thức sau. Cụ thể: CPIt = Chi phí để mua giỏ hàng ở thời kỳ t / Chi phí để mua giỏ hàng hóa kỳ cơ sở X 100.
• Bước 5: Cuối cùng bạn tính tỷ lệ lạm phát hoặc giảm phát của giỏ hàng sản phẩm hàng hóa đó.

Mối qua hệ giữa CPI và lạm phát

Chỉ số CPI và lạm phát có tính tương đồng với nhau và liên quan mật thiết với nhau. Khi chỉ số giá tiêu dùng tăng thì hàng hóa, dịch vụ trên thị trường tăng lên thì lạm phát cũng tăng. Người có thu nhập thấp chính là đối tượng chịu ảnh hưởng tác động mạnh mẽ khi CPI tăng. Bởi lương của họ không thay đổi, giá hàng hóa tăng cao nên sẽ giảm mua vào.

Ngoài ra khi chỉ số CPI thấp, giá cả hàng hóa giảm thì kéo theo lạm phát âm. Đây còn gọi là giảm phát. Lúc này những người có thu nhập thấp sẽ có điều kiện hơn để mua được nhiều hàng hóa hơn bình thường.

Và trả lời cho câu hỏi GDP là gì và CPI có ảnh hưởng đến GDP của một quốc gia hay không? Đây cũng là yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số GDP thực tế. Nếu chỉ số CPI quá cao thì giá cả hàng hóa, dịch vụ tăng liên tục trong thời gian dài và dẫn đến mất giá tiền tệ.

Giải đáp câu hỏi thường gặp

CPI có phản ánh được độ lệch giá thay thế khi tăng giảm không?

KHÔNG, Hạn chế đầu tiên khi tính chỉ số giá tiêu dùng CPI là không phản ánh được độ lệch thay thế của hàng hóa khi tăng hoặc giảm. Bởi vì công thức tính chỉ sử dụng giỏ hàng cố định. Trường hợp nếu những mặt hàng đó trong giỏ hàng đều đồng loạt tăng giá người tiêu dùng sẽ ít mua chúng hơn.

Một điều dễ thấy trong tiêu dùng đó là có sản phẩm, dịch vụ nào đó tăng giá họ sẽ chuyển sang hướng khác. Người tiêu dùng sẽ hướng sang các sản phẩm, dịch vụ khác có mức giá thấp hơn nhiều. Vì vậy điều đó đã khiến CPI đánh giá cao hơn so với mức giá thực tế.

CPI có làm tăng hoặc thay đổi chất lượng hàng hóa không?

KHÔNG, Thêm một vấn đề khác khi tính toán chỉ số CPI là chưa đánh giá đúng hàng hóa mặt hàng mới. Chỉ số này chỉ sử dụng tính giỏ hàng cố định nên sự xuất hiện mặt hàng mới sẽ thay đổi cục diện.

Lúc đó người tiêu dùng có xu hướng sử dụng 1 đơn vị tiền tệ nào đó để mua được nhiều sản phẩm hơn. Chính vì lẽ đó mà CPI không phản ánh được sức mua gia tăng của đồng tiền. Điều này khiến cho đánh giá cao hơn so với giá thực tế.

CPI có chỉ ra sự xuất hiện của hàng hóa, dịch vụ mới không?

KHÔNG, chỉ số CPI không chỉ ra được sự xuất hiện của chúng. CPI sử dụng giỏ hàng hóa cố định hàng hóa mới sẽ làm thay đổi xu hướng tiêu dùng. Họ sẽ sử dụng đơn vị tiền tệ cố định nào có thể mua được nhiều sản phẩm nhất. Khi đó chỉ số sẽ không phản ánh được sự gia tăng của sức mua đồng tiền.

Lời kết

Khi đã biết CPI là gì sẽ giúp bạn đọc cập nhập thêm nhiều thông tin thú vị, bổ ích. Nếu có thắc mắc gì cần hỗ trợ thêm hoặc cập nhập thêm nhiều thông tin mới bạn hãy đến với Sforum ngay nhé.