Vì sao Macbook ARM sẽ là tiền đề cho Windows ARM phát triển?

Nếu Apple thành công với MacBook ARM thì đây chính là động lực mạnh mẽ để kéo máy tính Windows chạy ARM cùng phát triển.

Máy tính Windows chạy trên nền tảng ARM thì không còn lạ nhưng lại chưa để lại một dấu ấn nào trên thị trường, có lẽ chúng ta phải chờ Apple bắt tay vào sản xuất MacBook ARM.

ARM và x86

Trong khuôn khổ bài viết sẽ không đi quá sâu vào hai khái niệm này. Về cơ bản thì ARM là kiến trúc để các nhà sản xuất chip tạo nên những bộ xử lý, đây là nền tảng phổ biến trên smartphone, tablet. Còn trên CPU PC (với hai nhà sản xuất lớn nhất là Intel và AMD) lại dựa trên tập lệnh x86 (sau này là x86-64, phiên bản 64 bit của x86).

Giữa hai kiến trúc này có sự khác biệt rất lớn. ARM mang lợi thế hiệu quả năng lượng, tức để xử lý cùng một phép toán thì CPU ARM tốn ít điện hơn x86. Tuy vậy để xử lý các phép toán phức tạp thì x86 lại làm tốt hơn ARM. Đó là lý do tại sao các thiết bị di động nhỏ gọn như smartphone lại dùng ARM, còn laptop, PC hay đến siêu máy tính sẽ sử dụng x86.

Nói như vậy để hiểu rằng hầu hết mọi laptop hiện tại, tất nhiên bao gồm MacBook đang sử dụng CPU x86. Trừ một số laptop Windows ARM chạy CPU Qualcomm nhưng hiện tại thì rất mờ nhạt, không được đón nhận. Bởi như phân tích ở trên, một chiếc máy tính cần thực hiện rất nhiều công việc phức tạp, chưa kể tất cả phần mềm từ trước đến nay viết cho Windows đều dựa trên x86 nên không tương thích với ARM.

Microsoft đã rất nỗ lực cải thiện điều này, từ hồi 2012 công ty phần mềm đã tạo ra chiếc Surface RT, sử dụng CPU Tegra 3 của NVIDIA trên kiến trúc ARM và chạy Windows RT. Nhưng dự án này thất bại hoàn toàn, một trong những lý do lớn nhất là hiệu năng và khả năng tương thích phần mềm.

Ở thời điểm hiện tại, với nhiều cải tiến vượt bậc thì khoảng cách về hiệu năng đã rút ngắn, và trên thực tế những mẫu CPU ARM đã rất mạnh mẽ, đủ sức chạy những tác vụ năng như x86 nhưng vấn đề phần mềm thì chưa được giải quyết, bởi thế mà không mấy ai mặn mà với laptop Windows trên nền tảng ARM.

Điểm yếu của Windows ARM

Vấn đề của nền tảng Windows nằm ở chỗ một chiếc laptop hoàn thiện có sự góp mặt của: Công ty sản xuất chip, công ty phần mềm và công ty sản xuất máy tính. Cho dù là Surface của Microsoft thì công ty vẫn sử dụng CPU của nhà sản xuất khác.

Gần đây nhất là Surface Pro X, mặc dù tên CPU là Microsoft SQ-1 nhưng thật ra vẫn là Snapdragon 8cx được tùy chỉnh, chứ bản thân Microsoft không nghiên cứu và phát triển được bộ xử lý. Đó là còn chưa kể đến việc thuyết phục các nhà phát triển phần mềm cho Windows trên ARM là rất khó khăn.

Nhưng khi Apple sản xuất MacBook ARM lại là chuyện khác

Nói đến những vấn đề của laptop Windows ARM để thấy Apple có rất nhiều lợi thế trong cuộc đua này. Những con chip ARM mạnh nhất thế giới đang được thương mại thì Apple A12X trên iPad Pro 2018 có thể coi là không có đối thủ.

Sắp tới gần như chắc chắn sẽ có Apple A13X còn mạnh mẽ hơn nữa để trang bị cho iPad Pro 2020 được đồn đoán đã lâu. Và tất nhiên đây là CPU được Apple tự nghiên cứu phát triển, sức mạnh của chúng hoàn toàn đủ khả năng đáp ứng cho một chiếc MacBook chạy mượt mà, miễn là hệ điều hành được tối ưu.

Apple cũng là công ty máy tính duy nhất phát triển được hệ điều hành lẫn hệ sinh thái xung quanh. Apple cũng là công ty máy tính duy nhất có kinh nghiệm phát triển hệ điều hành trên cả ARM (iOS, iPadOS…) và x86 (macOS). Nếu Apple tạo ra một chiếc MacBook ARM thì việc tối ưu hệ điều hành có lẽ cũng không quá khó khăn, công ty hoàn toàn có thể kết hợp macOS với iPadOS để có một phiên bản hệ điều hành hoàn hảo cho MacBook chạy ARM.

Lại nói về vấn đề phần mềm, nhìn vào hệ sinh thái của Apple dễ thấy công ty đã có rất nhiều phần mềm tự phát triển và chạy đa nền tảng. Ví dụ đơn giản như trình duyệt web Safari, bộ iWork, iMovie... macOS cũng có những phần mềm chuyên nghiệp do Apple tự phát triển như Final Cut Pro nên công ty hoàn toàn có thể tối ưu cho nền tảng ARM chứ không cần đợi các nhà phát triển bên thứ ba.

Chưa kể với sự phổ biến của iPad (và có thể do Apple giàu), Adobe phát triển cả một bộ ứng dụng chỉnh sửa hình ảnh, thiết kế cho iPad gồm Photoshop, Lightroom và Illustrator. Điểm khác biệt so với những phiên bản mobile khác là những tính năng, thậm chí giao diện đều được giữ lại đầy đủ như bản PC. Đó chính là những nền tảng quan trọng để một chiếc MacBook ARM dễ dàng đáp ứng hầu hết mọi tác vụ văn phòng.

Apple đã sẵn sàng cho một chiếc MacBook ARM

Như đã nói ở trên, Apple có khả năng sản xuất những con chip ARM rất mạnh, và có thể còn làm mạnh được hơn nữa cho MacBook. Apple có rất nhiều năm kinh nghiệm làm việc với ARM, công ty tự thiết kế chip cho hầu hết thiết bị của mình như S-series trong Apple Watch, W-series và H-series cho AirPods.

Ngoài ra còn có một chip U-series được sử dụng cho công nghệ Ultra Wideband trong iPhone 11-series. Tất nhiên là không thể thiếu A-series cho iPhone và iPad.

Bên cạnh đó, Apple cũng đã sản xuất một số chip cho máy tính của mình gồm T1 và T2 là các chip liên quan đến bảo mật dựa trên ARM. Mặc dù những con chip này chỉ đóng vai trò phụ, nhưng ít nhiều cho thấy Apple đã đủ kinh nghiệm để sản xuất chip cho nền tảng máy tính.

Ngoài việc có thể phát triển bộ xử lý, tự phát triển hệ điều hành thì hiện tại các công nghệ khác cũng đủ chín để Apple hoàn thiện một chiếc MacBook ARM. Có thể kể đến như RAM LPDDR5, chip nhớ UFS 3.0, chúng đều là linh kiện trên điện thoại với ưu điểm tiết kiệm điện năng - tiêu chí hàng đầu mà máy tính ARM hướng đến, nhưng đồng thời đều đã có hiệu năng tương đương bộ nhớ trên máy tính.

UFS 3.0 thậm chí còn nhanh hơn nhiều so với SSD SATA, tương đương SSD NVMe tầm trung. Chip nhớ UFS cũng tiết kiệm không gian hơn nhiều so với SSD giúp tạo ra những chiếc MacBook siêu mỏng nhẹ nhưng pin dùng cả ngày.

Apple hoàn toàn có thể phát triển MacBook ARM dựa trên thiết kế có sẵn của MacBook 12 inch. Dòng máy tính này cũng không còn được nâng cấp từ 2017, sẽ rất hợp khi đây là những thử nghiệm đầu tiên của kiến trúc mới. Bởi nếu không thành công nó cũng không ảnh hưởng nhiều đến việc kinh doanh, vì dù sao MacBook Air và MacBook Pro mới là thiết bị chủ lực.

MacBook ARM mang đến tương lai… hợp nhất iOS/iPadOS và macOS

Dự án hợp nhất kho ứng dụng iOS và macOS đã được Apple triển khai. Cũng có thể đây chính là bước chuẩn bị của công ty cho việc phát hành MacBook ARM trong tương lai nhưng dù thế nào thì trong tương lai việc hợp nhất kho ứng dụng của các nền tảng này không còn xa. MacBook ARM còn mở ra khả năng chạy iOS hay iPadOS trên MacBook, ở đây là chạy như một hệ điều hành đúng nghĩa chứ không phải chạy giả lập như hiện tại.

Và có thể MacBook ARM là cơ hội để Windows ARM phát triển

Với tất cả những phân tích ở trên, một chiếc MacBook sử dụng bộ xử lý ARM rất có tiềm năng, cơ hội thành công là rất cao. Thậm chí tương lai cả MacBook Air, MacBook Pro hay Mac mini để bản cũng sẽ chạy ARM. Đây chính là động lực cho Microsoft, Qualcomm cùng các nhà sản xuất khác nghiêm túc hơn trong việc phát triển máy tính Windows chạy ARM.

Ngoài ra, với thị phần lớn, chi mạnh tay cho nhà phát triển thì không có lý do gì các nhà phát triển bên thứ ba lại không phát triển thêm rất nhiều ứng dụng cho Mac trên nền tảng mới. Và biết đâu được, nhờ vậy mà kho ứng dụng Windows trên nền tảng ARM cũng trở nên phong phú hơn, tạo điều kiện cho hệ điều hành này phát triển.