Tails là gì? Ưu nhược điểm của Tails và cách cài đặt

Bạn đã từng nghe đến Tails chưa? Đây là một hệ điều hành đặc biệt trên máy tính, nổi tiếng với khả năng giúp người dùng ẩn danh và “xóa sạch dấu vết” sau mỗi lần sử dụng. 

Vậy Tails là gì, có ưu nhược điểm ra sao và cách cài đặt như thế nào? Hãy cùng khám phá ngay trong bài viết này.

Tails là gì?

Tails, tên đầy đủ là The Amnesic Incognito Live System, là một hệ điều hành dựa trên Debian được thiết kế để mang lại mức độ riêng tư và ẩn danh cao nhất cho người dùng. 

Điểm đặc biệt của Tails nằm ở việc nó chạy dưới dạng live system, tức là có thể khởi động trực tiếp từ USB hoặc DVD mà không cần cài đặt lên ổ cứng. Khi tắt máy, mọi dữ liệu và hoạt động sẽ bị xóa sạch khỏi bộ nhớ, giống như chưa từng tồn tại.

Hệ điều hành này buộc tất cả kết nối mạng đi qua Tor, giúp ẩn IP và hoạt động trực tuyến. Đồng thời, nó tích hợp sẵn nhiều công cụ bảo mật như Tor Browser, công cụ mã hóa file, email an toàn và ứng dụng chia sẻ file ẩn danh. Điều này khiến Tails trở thành lựa chọn hàng đầu cho những ai cần bảo mật ở mức cao hoặc đang sống trong môi trường có kiểm duyệt gắt gao.

Bạn đang tìm một chiếc laptop phù hợp cho học tập hay làm việc? Tham khảo ngay danh sách laptop được quan tâm nhiều tại CellphoneS để chọn cho mình mẫu máy ưng ý với mức giá hấp dẫn nhé!

Điểm nổi bật của Tails OS

Tails OS được nhiều người đánh giá cao nhờ những đặc điểm nổi bật sau:

• Mã nguồn mở và miễn phí: Ai cũng có thể tải về qua tails download, đồng thời kiểm tra mã nguồn để đảm bảo tính minh bạch. Đây là lợi thế lớn so với nhiều hệ điều hành thương mại khác.
• Tích hợp sẵn công cụ bảo mật: Người dùng không cần cài đặt thêm phần mềm bên ngoài, bởi Tails đã có đầy đủ Tor Browser, OnionShare, ví điện tử, email mã hóa và ứng dụng chat an toàn. Tất cả đều được tối ưu để hoạt động trơn tru và đồng bộ với hệ thống.
• Cập nhật thường xuyên: Đội ngũ phát triển liên tục phát hành bản vá lỗi và bổ sung tính năng mới, giúp Tails luôn duy trì được mức độ an toàn và ổn định khi sử dụng lâu dài.

Ưu và nhược điểm của Tails

Mặc dù được đánh giá cao về bảo mật, Tails vẫn có cả điểm mạnh và những giới hạn riêng. 

Ưu điểm

• Bảo mật và ẩn danh cao: Mọi kết nối đều đi qua Tor, giúp che giấu địa chỉ IP và tránh bị theo dõi trực tuyến.
• Không để lại dấu vết: Là hệ thống “amnesic”, tất cả dữ liệu sẽ biến mất khi bạn tắt máy, hạn chế nguy cơ bị phân tích thông tin.
• Có thể lưu trữ an toàn: Nếu cần giữ lại dữ liệu, bạn có thể dùng tính năng Persistent Storage trong USB, với cơ chế mã hóa để bảo mật.
• Hữu ích cho những đối tượng đặc biệt: Các nhà báo, nhà hoạt động xã hội hoặc bất kỳ ai muốn bảo vệ danh tính đều có thể tận dụng Tails hiệu quả.

Nhược điểm

• Tốc độ chậm: Vì toàn bộ lưu lượng mạng đi qua Tor nên việc truy cập Internet sẽ kém nhanh hơn thông thường.
• Khả năng tương thích phần cứng chưa hoàn hảo: Một số thiết bị như card đồ họa hoặc Wi-Fi có thể không hoạt động ổn định.
• Khó cho người mới: Việc thiết lập Persistent Storage tương đối phức tạp, không thật sự thân thiện với người dùng phổ thông.
• Không phù hợp sử dụng hàng ngày: Với nhu cầu giải trí, công việc văn phòng hoặc tốc độ cao, Tails chưa phải lựa chọn tối ưu.

Cách hoạt động của Tails

Tails hoạt động dựa trên nguyên tắc “không để lại dấu vết”. Khi bạn khởi động từ USB hoặc DVD, toàn bộ hệ điều hành sẽ chạy trong RAM. Sau khi tắt máy, tất cả dữ liệu trong RAM sẽ bị xóa hoàn toàn.

Một điểm quan trọng khác là toàn bộ kết nối mạng đều phải qua Tor. Nếu có ứng dụng nào cố gắng kết nối trực tiếp ra ngoài, Tails sẽ tự động chặn lại để đảm bảo an toàn. Tùy chọn Persistent Storage cũng cho phép bạn lưu trữ một số dữ liệu, nhưng tất cả đều được mã hóa để hạn chế rủi ro.

Hướng dẫn cài đặt và khởi động Tails OS

Dưới đây là các bước chi tiết giúp bạn tự cài đặt và khởi động Tails OS từ USB. Mỗi bước được trình bày rõ ràng để bạn dễ dàng theo dõi và thực hiện.

Bước 1: Chuẩn bị USB và máy tính

Đầu tiên, bạn cần một USB có dung lượng tối thiểu 8GB và một máy tính sử dụng CPU x86-64 (64-bit), RAM từ 2GB trở lên. Lưu ý Tails không hỗ trợ chip ARM (như Mac M1/M2/M3) hay Raspberry Pi, và có thể không tương thích với một số card đồ họa NVIDIA/AMD.

Bước 2: Tải về bộ cài Tails

Tiếp theo, hãy truy cập trang chủ Tails OS và tải file cài đặt có dung lượng khoảng 1.6GB. Sau khi tải xong, bạn cần xác minh tính toàn vẹn của file bằng công cụ mà Tails cung cấp để đảm bảo file không bị lỗi hoặc bị chỉnh sửa.

Ngay sau khi tải xong, bạn cần xác minh để đảm bảo file không bị giả mạo. Nếu tải trực tiếp, hãy nhấn Verify Tails và chọn file vừa tải để kiểm tra. Ngược lại, nếu bạn dùng BitTorrent, bạn có thể bỏ qua vì hệ thống đã tự động xác minh bằng checksum.

Bước 3: Cài đặt Etcher

Tiếp theo, bạn hãy tải và cài đặt phần mềm Etcher trên máy tính. Đây chính là công cụ sẽ giúp bạn ghi file Tails vào USB để tạo USB khởi động.

Bước 4: Ghi Tails vào USB

Sau khi đã có Etcher, hãy mở phần mềm và làm theo thứ tự sau:

• Trước hết, chọn Flash From File, rồi tìm đến file Tails (.img) mà bạn đã tải về.

• Tiếp đó, nhấn Select Target để chọn USB mà bạn sẽ sử dụng.

• Cuối cùng, nhấn Flash! để bắt đầu ghi. Quá trình này thường chỉ mất vài phút, và sau khi hoàn tất, USB của bạn sẽ sẵn sàng để khởi động Tails.

Bước 5: Khởi động lại máy tính với Tails

Khi USB đã sẵn sàng, hãy khởi động lại máy tính. Trong lúc máy khởi động, bạn cần vào Boot Menu bằng cách nhấn phím tắt tương ứng (ví dụ: Esc, F9 hoặc F12 tùy theo hãng máy). Sau đó, chọn USB chứa Tails để khởi động. Nếu thao tác đúng, bạn sẽ thấy màn hình khởi động Tails hiện ra và tiếp đến là giao diện Welcome.

Bước 6: Cấu hình và vào Tails

Ở màn hình Welcome, bạn chỉ cần chọn ngôn ngữ, khu vực rồi nhấn Start Tails. Chờ trong giây lát, bạn sẽ được đưa đến giao diện desktop của Tails và có thể bắt đầu sử dụng ngay.

Tails phù hợp với những ai?

Không phải ai cũng thực sự cần đến Tails, nhưng với những nhóm người dùng đặc thù dưới đây thì đây là một công cụ rất đáng cân nhắc:

• Nhà báo, phóng viên điều tra: Những người thường xuyên tiếp xúc với nguồn tin nhạy cảm sẽ cần Tails để bảo vệ danh tính và dữ liệu cá nhân, hạn chế nguy cơ bị theo dõi.
• Nhà hoạt động xã hội: Trong môi trường có nhiều rào cản hoặc sự kiểm duyệt, Tails giúp họ trao đổi thông tin một cách an toàn và duy trì sự riêng tư.
• Người sống ở khu vực bị giám sát gắt gao: Hệ điều hành này cho phép truy cập Internet ẩn danh mà không để lại dấu vết trên máy tính.
• Người quan tâm đến quyền riêng tư: Ngay cả khi không phải nhà báo hay nhà hoạt động, những ai muốn bảo vệ sự riêng tư khi lướt web hoặc giao dịch trực tuyến cũng có thể dùng Tails.
• Người yêu thích công nghệ bảo mật: Những ai tò mò, muốn tìm hiểu và trải nghiệm các công cụ ẩn danh, mã hóa, hoặc thử nghiệm hệ điều hành bảo mật đều sẽ thấy Tails là một lựa chọn hấp dẫn.

So sánh Tails với một số hệ điều hành bảo mật khác

Như vậy, bạn đã hiểu rõ Tails là gì, những điểm mạnh và hạn chế của hệ điều hành này rồi đấy. Nếu bạn cần một môi trường an toàn, dễ mang theo và không để lại dấu vết, Tails OS chắc chắn là lựa chọn đáng để trải nghiệm.

Hy vọng bài viết này sẽ có ích cho bạn. Chúc bạn thành công với thủ thuật này!

• Xem thêm các bài liên quan: Laptop