Ubuntu – Còn hơn cả một giải pháp nguồn mở
Sự phát triển của Ubuntu Linux nhanh chóng trở nên phổ biến trong các lĩnh vực giáo dục, quản trị, kinh doanh và công nghệ. Dự án Ubuntu Linux là một ví dụ tuyệt vời về cách phát triển một hệ điều hành dựa trên hệ điều hành Linux mạnh mẽ bên cạnh giao diện đồ họa thân thiện với người dùng.
- Hướng dẫn tải và cài đặt font chữ từ DaFont về máy tính
- Grammarly – công cụ kiểm tra chính tả, ngữ pháp: liệu có hiệu quả như lời đồn?
Ubuntu là gì?
Nhưng trước khi trả lời câu hỏi “Ubuntu là gì?”, chúng ta nên lướt qua một số khái niệm cơ bản liên quan đến các thuật ngữ để bạn có thể hiểu những nội dung tiếp theo.
Đầu tiên, chúng ta cần phải hiểu khái niệm “Hệ điều hành” (Operating System – gọi tắt là OS) là gì? Hệ điều hành được xem như một trình phiên dịch (translator) giữa phần mềm bạn đang sử dụng và phần cứng máy tính mà Hệ điều hành được cài đặt trên đó. Hệ điều hành về bản chất là một phần mềm quản lý tài nguyên phần cứng được cài đặt trên máy tính xách tay (Laptop/Netbook), máy tính để bàn (Desktop PC) hoặc máy chủ (Server), thậm chí là cả điện thoại thông minh (Smartphone) của bạn, vd: Microsoft Windows, Linux (ReadHat, Ubuntu, openSUSE, Debian, …), MacOS, iOS, Android, …
Khái niệm tiếp theo mà chúng ta cần quan tâm sẽ liên quan đến hệ điều hành Linux và các bản phân phối của nó. Tiền thân của Linux là hệ điều hành Unix. Unix là hệ điều hành thương mại và giới hạn sử dụng trong các tổ chức giáo dục. Linux do Linus Torvalds tạo ra năm 1991, sau đó được ra đời là một hệ điều hành miễn phí mã nguồn mở, phát triển dựa trên Unix nhằm thay thế cho các hệ điều hành có tính phí như Windows của Microsoft hay độc quyền như MacOS, iOS của Apple. Tuy nhiên, Linux là một hệ điều hành tối giản và nó chỉ bao gồm các thành phần lõi (core component) giúp quản lý nhập xuất (input/output), bộ nhớ (memory) và các tiến trình (process). Nói một cách chính xác thì Linux là một Kernel (nhân) hơn là một hệ điều hành. Kernel là đơn vị cơ bản nhất cấu thành nên hệ điều hành.
Rất nhiều hệ điều hành được phát triển từ nhân Linux trong đó có MacOS, Red Hat, CentOS, ... Tất cả các hệ điều hành được phát triển từ nhân Linux còn được gọi là các Bản phân phối của Linux (Linux Distribution hay Linux Distro). Việc sử dụng nhân Linux cùng với các biến thể này tạo ra hơn 600 bản phân phối của Hệ điều hành Linux.
Những điểm nổi bật của Ubuntu
Làm thế nào để Ubuntu so sánh với hai hệ điều hành nổi tiếng nhất là Windows của Microsoft và MacOS của Apple? Cách dễ thấy nhất là trong các điều khoản cấp phép và phân phối: Ubuntu là 'phần mềm miễn phí' - một thuật ngữ thường bị hiểu nhầm là chỉ miễn phí. Mặc dù Ubuntu miễn phí nhưng thuật ngữ 'phần mềm miễn phí' đề cập chính xác hơn đến quyền tự do chạy chương trình cho bất kỳ mục đích nào, nghiên cứu cách chương trình hoạt động và sửa đổi nó theo nhu cầu của bạn, phân phối lại các bản sao và cải tiến chương trình cũng như phát hành các cải tiến của bạn cho công chúng (hãy xem các tuyên bố này trên trang web của Tổ chức Phần mềm Miễn phí, Free Software Foundation, để biết định nghĩa chi tiết).
Vậy Ubuntu có những điểm nổi bật mà khiến nó đủ sức để cạnh tranh với các hệ điều hành khác:
- Phiên bản Ubuntu dành cho máy tính để bàn (Desktop PC) hỗ trợ tất cả các phần mềm thông dụng trên cả Windows và MacOS, như FireFox, Chrome, VLC, …
- Ubuntu cũng có một bộ phần mềm phục vụ các công việc văn phòng có tên LibreOffice và đương nhiên cũng miễn hí hoàn toàn.
- Ubuntu không thể thiếu một phần mềm email tích hợp tên là Thunderbird, cho phép người dùng truy cập vào các email như Exchange, Gmail, Hotmail, …
- Ubuntu có một loạt các ứng dụng miễn phí để người dùng xem và chỉnh sửa ảnh, điển hình là GIMP mạnh mẽ để “photoshop” cho các bức ảnh.
- Ngoài ra, Ubuntu còn có các ứng dụng để quản lý video và nó cũng cho phép người dùng chia sẻ video một cách nhanh chóng.
- Chúng ta thật dễ dàng tìm thấy các nội dung trên Ubuntu với công cụ tìm kiếm thông minh chẳng khác gì Windows Search.
- Bạn cần một cơ sở dữ liệu ư? Ubuntu có hai cơ sở dữ liệu nguồn mở nổi tiếng nhất trên Linux là PostgreSQL và MySQL, thậm chí cả Oracle và DB2 của IBM cũng hỗ trợ cho hệ điều hành này. Ngoài ra, bạn cần giao diện đồ họa dễ sử dụng để thiết kế và chỉnh sửa cơ sở dữ liệu thì đã có Glom.
- Tính năng đỉnh nhất đó là: nó là một hệ điều hành miễn phí và được hỗ trợ bởi một cộng đồng mã nguồn mở khổng lồ.
Chu kỳ phát hành của Ubuntu
Cũng giống như các hệ điều hành khác như Windows của Microsoft hay MacOS của Apple, Ubuntu cũng định kỳ hàng năm có 2 bản phát hành, một vào tháng 4 và một vào tháng 10, đến từ Canonical. Số phiên bản thường biểu thị năm được phát hành. Ví dụ: phiên bản 20.04 chho biết rằng nó được phát hành vào tháng 4 năm 2020. Thông thường, bản dựng (Build) vào tháng 4 hàng năm là bản ổn định hơn, trong khi bản dựng tháng 10 thực hiện rất nhiều thử nghiệm về các tính năng mới.
Ubuntu download
Ubuntu sử dụng giao diện người dùng đồ họa (GUI – Graphics User Interface) là GNOME kể từ phiên bản Ubuntu 17.10. Trước đó, Unity là giao diện người dùng mặc định của Ubuntu. Unity là một lớp đồ họa cho máy tính để bàn được phát triển bởi Canonical Ltd. dành cho Ubuntu. Các Hệ điều hành dựa trên Linux thường đi kèm với các giao diện người dùng khác nhau. Các giao diện người dùng như KDE (K/K”ool” Destop Environment), XFCE. (Xforms Common Environment), Cinnamon, LXQt (Lightweight X11 Widget toolkit) rất được người dùng Linux ưa chuộng. Người dùng có thể chọn máy tính để bàn dựa trên thông số kỹ thuật phần cứng máy tính và hiệu suất của nó. Màn hình giao diện XFCE và LXQt tiêu thụ tài nguyên phần cứng tối thiểu và hoạt động tốt hơn trên các máy tính cũ hơn. Còn giao diện người dùng GNOME, KDE và Cinnamon rất “bóng bẩy” và phù hợp cho người mới bắt đầu sử dụng Linux.
Có rất nhiều ấn bản Ubuntu trên các máy tính để bàn khác nhau. Dù rất đa dạng, nhưng các ấn bản Ubuntu đều phụ thuộc vào cùng một kho ứng dụng, cùng chung các gói và các bản cập nhật phần mềm cho Ubuntu. Tất cả các ấn bản Ubuntu chính thức đều tuân theo cùng một khuôn mẫu phát hành (release pattern) và duy trì các trang web riêng biệt. Ở đây chúng ta sẽ làm quen với các ấn bản Ubuntu cũng như các yêu cầu cấu hình của nó.
Ubuntu Desktop
Đây là ấn bản Ubuntu có thể được sử dụng phổ biến nhất bởi người dùng, nó sử dụng giao diện người dùng GNOME với màu cà tím kinh điển (Canonical aubergine). Khi tìm kiếm trên web cho Ubuntu, trang web của phiên bản GNOME của Ubuntu sẽ xuất hiện đầu tiên. Ấn bản này được tích hợp sẵn với phần mềm giúp người dùng thực hiện các hoạt động cơ bản thông thường. Các thao tác như duyệt web, email và đa phương tiện cũng có sẵn trong ấn bản này.
Trang web chính thức: https://ubuntu.com/desktop
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý lõi kép 2 GHz, RAM 4GB, dung lượng lưu trữ 25 GB.
Ubuntu Server
Ấn bản Ubuntu dành cho máy chủ được sử dụng để lưu trữ các ứng dụng như máy chủ web (Web Server) và cơ sở dữ liệu (Database Server). Mỗi ấn bản phát hành sẽ được hỗ trợ trong 5 năm. Các hệ điều hành này có hỗ trợ cho các nền tảng đám mây như AWS và Azure. Do mục đích là dành cho máy chủ nên gần như sẽ không sử dụng GUI (Graphics User Interface – giao diện người dùng đồ họa) nên giao diện người dùng thường thấy nhất chỉ là giao diện dòng lệnh (Command Line interface).
Trang web chính thức: https://ubuntu.com/server
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý lõi kép 1 GHz, RAM 1GB, dung lượng lưu trữ 2.5 GB.
Kubuntu
Giao diện Ubuntu bình thường dựa trên một phần mềm có tên là Unity. Tuy nhiên, Kubuntu dựa trên một phần mềm có tên “KDE Plasma desktop”. Điều này mang lại một cái nhìn và cảm nhận cực chất khác cho phần mềm Ubuntu. Kubuntu có các tính năng và phần mềm khả dụng giống như Ubuntu. Trang web chính thức: https://www.kubuntu.org/
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý lõi kép 2 GHz, RAM 4GB, dung lượng lưu trữ 25 GB.
Ubuntu Kylin
Kylin là phiên bản Ubuntu Linux của Trung Quốc và được phát triển với sự cộng tác của chính phủ Trung Quốc. Kylin sử dụng giao diện người dùng UKUI[3] dựa trên LXQT và nó là một giao diện người dùng đơn giản và siêu nhẹ. Trang web chính thức: https://www.ubuntukylin.com/
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý 1 GHz, RAM 1GB, dung lượng lưu trữ 8 GB.
Ubuntu MATE
MATE là giao diện người dùng lấy cảm hứng từ phiên bản GNOME 2, mang tính đơn giản hơn. Phiên bản GNOME 3 được phát hành với những thay đổi mạnh mẽ về kiến trúc và giao diện. Một nhóm những người yêu thích GNOME 2 đã bắt đầu dự án MATE, nên giao diện người dùng của MATE được xây dựng bằng mã nguồn của GNOME 2. Tên MATE có nguồn gốc từ Yerba Mate, một loại cây được sử dụng để làm trà ở Nam Mỹ.
Trang web chính thức: https://ubuntu-mate.org
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý lõi kép 1.6 GHz, RAM 2GB, dung lượng lưu trữ 16 GB.
Ubuntu Studio
Ubuntu Studio chủ yếu dành cho các chuyên gia đa phương tiện sử dụng. Giao diện người dùng KDE Plasma cung cấp giao diện đồ họa cho Ubuntu Studio.
Trang web chính thứ: https://ubuntustudio.org/
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý lõi kép 2 GHz, RAM 2GB, dung lượng lưu trữ 25 GB.
Xubuntu
Xubuntu là ấn bản chính thức của Ubuntu dựa trên giao diện người dùng XFCE[4]. Xubuntu sở hữu một giao diện người dùng đơn giản và thanh lịch. Xubuntu rất phù hợp với các máy tính có cấu hình thấp nhằm đạt được hiệu suất ấn tượng nhưng ít tốn tài nguyên phần cứng hơn. Trang web chính thức: https://xubuntu.org/
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý Intel hoặc AMD 64-bit, RAM 512 MB, dung lượng lưu trữ 8 GB.
Lubuntu
Lubuntu là hệ điều hành nhẹ nhất trong số các ấn bản chính thức và sử dụng giao diện người dùng LXQt[5]. Trước đây LXDE[6] được sử dụng làm màn hình nền mặc định của Lubuntu. LXQt đã được sử dụng làm máy tính để bàn kể từ phiên bản 18.10. Openbox là trình quản lý tệp mặc định. Phần mềm ứng dụng tối thiểu được tải bằng Lubuntu. Người dùng cần cài đặt và sử dụng các phần mềm cần thiết cho các hoạt động hàng ngày. LXQt cung cấp một giao diện máy tính để bàn rất hấp dẫn với hiệu suất cao. Lubuntu sử dụng trình cài đặt Calamares. Các phiên bản Ubuntu khác sử dụng trình cài đặt Ubiquity. Trang web chính thức: https://lubuntu.net/
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý Pentium II hoặc Celeron, RAM 128 MB, dung lượng lưu trữ 2 GB.
Ubuntu cho Raspberry Pi
Ubuntu cho Raspberry Pi là một hệ điều hành Ubuntu phù hợp với Raspberry Pi. Raspberry Pi là một máy tính giá rẻ, có kích thước bằng thẻ ATM. Nó có Bộ xử lý (CPU), RAM, cổng mạng, cổng USB và tích hợp Wi-Fi được nhúng tất cả trong một máy tính có kích cỡ một thẻ ATM. Raspberry Pie là một phần cứng linh hoạt và có thể được sử dụng cho các mục đích sáng tạo. Nó có thể được sử dụng để xây dựng hệ thống tự động hóa gia đình, máy tính để bàn giá rẻ, HTPC, máy chủ web, VPN (Virtual Private Network - Mạng riêng ảo), rô bốt, …
Trang web chính thức: https://ubuntu.com/raspberry-pi
Linux Mint
Đầy là ấn bản cũng dựa trên hệ điều hành Ubuntu. Nó được tích hợp sẵn rất nhiều ứng dụng cho người dùng trẻ hiện đại chìm đắm trong không gian hình ảnh và đa phương tiện. Hệ điều hành này hoàn toàn dựa trên cộng đồng mã nguồn mở.
Trang web chính thức: https://www.linuxmint.com/
Yêu cầu phần cứng máy tính tối thiểu: bộ xử lý lõi kép 2 GHz, RAM 2GB, dung lượng lưu trữ 15 GB.
Kết luận về hệ điều hành Ubuntu
Chi phí cao của phần mềm bản quyền và việc cấp phép nghiêm ngặt không phù hợp với các nước đang phát triển. Mọi người vẫn tiếp tục sử dụng các bản sao lậu của Microsoft Windows bất chấp luật bản quyền. Hệ điều hành dựa trên Linux đã có mặt từ nửa đầu những năm 1990 nhưng chưa được công chúng sẵn sàng sử dụng. Tuy nhiên, số lượng máy tính gia đình và văn phòng sử dụng hệ điều hành dựa trên Linux đã tăng lên khi Ubuntu Linux phát hành vào năm 2004. Ngày nay, Ubuntu Linux đã đi trước một bước so với bất kỳ hệ điều hành nào khác.
“Hệ điều hành dựa trên Linux rất khó sử dụng”; đó là một nhận thức chung của mọi người. Những lập luận rỗng tuếch như vậy được đưa ra bởi những người chưa bao giờ sử dụng hệ điều hành dựa trên Linux. Trên thực tế, hầu hết các hệ điều hành dựa trên Linux đều thân thiện với người dùng và phù hợp cho người mới bắt đầu. Rất nhiều tài liệu học tập Ubuntu Linux có sẵn trên web, nhưng không ai nhận ra tầm quan trọng của nó. Tài nguyên học tập Ubuntu Linux được chuẩn bị bằng cách sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu có sẵn trên trang web của Ubuntu Linux. Hãy cùng tham khảo thêm mẹo máy tính nhé!
_______________________________________________________________________
[1]Debian là một bản phân phối phi thương mại và là một trong những bản sớm nhất, được duy trì bởi cộng đồng nhà phát triển tình nguyện với cam kết mạnh mẽ về các nguyên tắc phần mềm miễn phí và quản lý dự án một cách dân chủ. [2]GNU (Generation-New Unix – tạm dịch là Unix thết hệ mới) là một Hệ điều hành tương thích với Unix (Một trong những Hệ điều hành đầu tiên trên thế giới) được phát triển và gọi là Dự án GNU, bắt đầu vào năm 1983 bởi Richard Stallman với mục tiêu sản xuất phần mềm không độc quyền. Do đó, người dùng có thể tải xuống, sửa đổi và phân phối lại phần mềm GNU. [3]UKUI (Ubuntu Kylin User Interface) là một giao diện người dùng tùy chỉnh dựa trên MATE. [4]XFCE là một môi trường giao diện người dùng nhẹ cho các hệ điều hành giống UNIX. Nó nhắm đến sự nhanh chóng và tốn ít tài nguyên hệ thống, trong khi vẫn hấp dẫn về mặt hình ảnh và thân thiện với người dùng. [5]LXQt là một giao diện người dùng siêu nhẹ mã nguồn mở và miễn phí. Nó được hình thành từ sự hợp nhất của dự án LXDE và Razor-qt. [6]LXDE (Lightweight X11 Desktop Environment) là một giao diện người dùng miễn phí với yêu cầu tài nguyên tương đối thấp. Điều này làm cho nó đặc biệt thích hợp để sử dụng trên các máy tính cá nhân cũ hơn hoặc bị hạn chế về tài nguyên [2] như netbook hoặc hệ thống máy tính trên chip SoC (System on Chip).
Bình luận (0)