Recall trên Copilot+ PC: Bom tấn hay tiếp tục là một quả bom xịt khác của Microsoft?

Tính năng Recall trong Copilot+ PC được cho là sẽ thúc đẩy doanh số hàng triệu PC trong vài năm tới đang bị chỉ trích dữ dội vì nhiều người cho rằng đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền riêng tư và bảo mật trên Windows.

Trên lý thuyết, đó là một ý tưởng tuyệt vời. Như Giám đốc điều hành Satya Nadella đã mô tả, Windows hiện có bộ nhớ ảnh sử dụng laptop AI để phân loại và lập chỉ mục mọi thứ bạn từng thực hiện trên máy tính cho phép bạn tìm kiếm ngữ nghĩa những thứ bạn đã thấy bằng ngôn ngữ tự nhiên. Đây là một tính năng tuyệt vời và trong thử nghiệm thực tế nó hoạt động rất tốt.

Tuy nhiên, để một công cụ như thế này khả thi, cần có sự tin tưởng giữa người dùng và nền tảng. Nhưng “tin tưởng” có vẻ là một cụm từ xa xỉ của người dùng đối với Microsoft. Recall hoạt động bằng cách chụp và lưu trữ ảnh chụp màn hình của bạn sau mỗi vài giây để xây dựng cơ sở dữ liệu mà người dùng có thể tìm kiếm sau đó. Cơ sở dữ liệu đó được lưu trữ cục bộ trên thiết bị của bạn và không bao giờ được tải lên đám mây.

Trên thực tế, Microsoft còn đi xa hơn khi hứa rằng họ không thể xem dữ liệu được thu thập bởi Windows Recall, rằng họ không thể đào tạo bất kỳ mô hình AI nào của mình trên dữ liệu của bạn và rằng họ chắc chắn không thể bán dữ liệu đó cho các nhà quảng cáo. Tất cả những điều này đều đúng, nhưng điều đó không có nghĩa là mọi người tin Microsoft. Trên thực tế, nhiều người đã cho rằng ngay cả khi điều đó đúng ngày hôm nay, thì nó cũng sẽ không đúng trong tương lai.

Microsoft đã làm người dùng mất niềm tin hết lần này đến lần khác

Mặc dù Microsoft đã rất cố gắng để cam kết với người dùng rằng Recall đáng tin cậy, an toàn và bảo mật. Nhưng có vẻ nhưng người dùng không còn nhiều niềm tin với Microsoft. Trên nhiều cộng đồng công nghệ khắp thế giới, nhiều người mô tả tính năng này giống như phần mềm gián điệp hoặc phần mềm độc hại theo đúng nghĩa đen và rất nhiều người tuyên bố rằng họ sẽ tự hào chuyển sang Linux hoặc Mac.

Nếu Apple công bố một tính năng như Recall, sẽ không có nhiều phản ứng dữ dội vì Apple đã làm rất tốt trong việc xây dựng niềm tin với người dùng, ưu tiên trải nghiệm phần mềm hoàn thiện và đưa quyền riêng tư trở thành mối quan tâm hàng đầu của công ty.

Trước đây Microsoft đã không ít lần làm người dùng khó chịu như: 

• Yêu cầu Tài khoản Microsoft để thiết lập Windows 11
• Đặt quảng cáo cấp hệ thống như Start, Widgets, Settings và File Explorer
• Không tôn trọng quyết định của người dùng, ví dụ như sau khi thiết lập Chrome làm trình duyệt mặc định, Microsoft vẫn có những chiêu trò để người dùng xài Edge
• Đưa MSN vào Windows
• Thay thế các ứng dụng Windows gốc bằng các ứng dụng web chậm hơn, xấu hơn
• Lời nhắc toàn màn hình thúc đẩy bạn thiết lập OneDrive hoặc Microsoft 365

Mặc dù Microsoft hiện đã giải quyết một số vấn đề này (do EU ép buộc), nhưng niềm tin của người dùng đã mất. Rõ ràng là Microsoft và Apple ưu tiên nền tảng hệ điều hành của họ theo những cách rất khác nhau.

Apple đảm bảo hệ điều hành của mình sạch sẽ, hoàn thiện và không có phần mềm rác. Microsoft coi Windows là một nền tảng nên kiếm tiền từ người dùng, lấp đầy nó bằng quảng cáo và phần mềm rác khi có thể, đôi khi phải đánh đổi sự lựa chọn của người dùng và sự hoàn thiện của hệ điều hành.

Điều này không tốt cho một tính năng như Windows Recall, vốn dựa vào sự tin tưởng hoàn toàn giữa người dùng và nền tảng. Nếu Microsoft coi việc đảm bảo chất lượng của Windows là điều cần cân nhắc thì làm sao họ có thể mong đợi mọi người tin tưởng vào một tính năng như Windows Recall?

Không có gì ngạc nhiên khi người dùng đã cho rằng Microsoft cuối cùng sẽ thu thập dữ liệu đó và sử dụng nó để định hình quảng cáo cho bạn. Điều đó thực sự sẽ là một sự xâm phạm quyền riêng tư rất lớn và mọi người hoàn toàn mong đợi Microsoft sẽ làm điều đó.

Windows Recall đi kèm rủi ro trên nền tảng mở như Windows

Windows là một nền tảng mở, không giống như iOS, iPadOS và thậm chí là Android, người dùng và ứng dụng có quyền truy cập hoàn toàn vào toàn bộ hệ điều hành Windows.

Mặc dù có một số biện pháp giảm thiểu để đảm bảo người dùng và ứng dụng không làm hỏng các tệp hệ thống trên Windows nhưng chúng có thể bị bỏ qua. Người ta đã phát hiện ra rằng Windows Recall dường như lưu trữ dữ liệu của mình mà không được mã hóa, đây là mối lo ngại lớn về bảo mật đối với nhiều người. Điều này có nghĩa là các ứng dụng của bên thứ ba có thể tiếp cận và lấy dữ liệu đó để tìm hiểu mọi thứ về bạn.

Ngay cả các ứng dụng của bên thứ ba mà bạn tin tưởng cũng có thể truy cập vào đó để tìm hiểu về bạn. Trình duyệt web, trình chỉnh sửa video hoặc ứng dụng phát nhạc yêu thích của bạn có thể phát hành bản cập nhật bắt đầu thu thập dữ liệu từ Windows Recall.

Ngay cả người sử dụng lao động cũng có thể xây dựng một công cụ được tải sẵn vào máy tính của nhân viên để thu thập dữ liệu đó. Tất cả đều khá đáng lo ngại.

Thực tế là Windows là một nền tảng mở có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể làm bất cứ điều gì nếu họ muốn. Điều này đôi lúc tốt nhưng đôi lúc là một điều tồi tệ, đặc biệt là với các tính năng cần sự bảo mật cao như Recall.

Trên iOS và iPadOS, người dùng bị khóa khỏi các tệp hệ thống quan trọng và các nhà phát triển ứng dụng bị giới hạn, không có khả năng đọc hoặc sửa đổi các tệp hệ thống bên ngoài các API được cấp phép. Vì vậy, nếu iPadOS có phiên bản Recall riêng, dữ liệu đó có thể được lưu trữ mà không được mã hóa và vẫn an toàn trước những kẻ tấn công bên thứ ba. Câu chuyện cũng tương tự trên Android.

Windows không được hưởng sự xa xỉ như vậy, vì vậy Microsoft cần phải nỗ lực hơn nữa để đảm bảo Windows Recall được an toàn. Nó cần phải đảm bảo rằng chỉ có ứng dụng Windows Recall mới có thể đọc và hiểu dữ liệu đó. Nếu dữ liệu đó không được mã hóa, bất kỳ ai cũng có thể đọc được. Mọi thứ mà nó thu thập được báo cáo là được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu SQLite dạng văn bản thuần túy, giúp dễ dàng phân tích thông tin từ đó.

Mọi người vẫn sẽ không tin tưởng Windows Recall

Có khá nhiều người bất ngờ khi phát hiện ra rằng Windows Recall lưu trữ dữ liệu không được mã hóa, người dùng có thể dễ dàng xem tất cả các ảnh chụp màn hình và các ứng dụng bên thứ ba cũng thế. Điều quan trọng là Windows Recall thực sự vẫn chưa ra mắt, vì vậy Microsoft có thể cập nhật Windows Recall trước khi ra mắt để giải quyết vấn đề này hoặc thậm chí có thể trì hoãn tính năng này để đảm bảo an toàn.

Giả sử Microsoft cuối cùng khắc phục được những lo ngại về bảo mật này thì có lẽ nó vẫn khó thay đổi được định kiến của người dùng. Nhiều người đã tin rằng Windows Recall cuối cùng sẽ được sử dụng như một phương tiện để bán dữ liệu cho các nhà quảng cáo và đào tạo các mô hình AI, và nếu điều đó không xảy ra ngày hôm nay thì đó chỉ là vấn đề thời gian.

Microsoft đã tích hợp một số tính năng an toàn vào Windows Recall để đảm bảo rằng dịch vụ này không thể chạy ẩn trong nền. Khi Windows Recall được bật, nó sẽ đặt một biểu tượng chỉ báo trực quan cố định trên Taskbar để cho người dùng biết rằng Windows Recall đang ghi lại dữ liệu. Biểu tượng này không thể ẩn hoặc di chuyển.

Điều quan trọng nữa là Microsoft không có động cơ nào để buộc mọi người sử dụng Windows Recall. Dữ liệu mà nó thu thập dường như không có giá trị gì đối với Microsoft. Windows Recall là điểm bán hàng cho phần cứng mới, được xây dựng như một phương tiện để cải thiện năng suất của người dùng, không phải để bán quảng cáo. Nhưng điều đó khó để mọi người tin, và có lẽ đúng là như vậy.

Dù sao thì bạn cũng không thể sử dụng Windows Recall nếu không mua máy mới

Cuối cùng, dù sao thì bạn cũng không thể sử dụng Windows Recall. Đó là một tính năng dành riêng cho các Copilot+ PC vẫn chưa được bán ra. Có nghĩa là nếu muốn sử dụng nó, trước tiên bạn sẽ phải mua một thiết bị mới có NPU có sức mạnh tối thiểu 40 TOPS. PC chạy Windows 11 hiện tại của bạn không đủ điều kiện để chạy Windows Recall và rất có thể sẽ không bao giờ đủ điều kiện. Đó là tin tốt cho những ai không tin Recall, vì điều đó có nghĩa là bạn không cần phải làm gì để tắt tính năng này. 

Nếu bạn tình cờ mua được Copilot+ PC, bạn có thể chọn không sử dụng Windows Recall. Có một số tranh luận xung quanh việc tính năng này có khả năng được bật theo mặc định nhưng theo một số nguồn tin đáng tin cậy thì dường như điều này đang được xem xét lại. Có khả năng Microsoft sẽ cung cấp cho người dùng lựa chọn bật hoặc tắt Windows Recall trong quá trình thiết lập trên Copilot+ PC.

Microsoft sẽ làm gì?

Vậy thì điều gì sẽ xảy ra? Microsoft sẽ trì hoãn Windows Recall hoặc thậm chí hủy bỏ nó? Liệu mọi người có bao giờ có thể tin tưởng nó không?

Có lẽ Windows Recall sẽ xuất xưởng vào tháng 6 như đã thông báo ban đầu với lời hứa về một bản cập nhật sẽ ra mắt ngay sau đó để khắc phục những lo ngại về bảo mật mà mọi người gặp phải.

Ngày 7/6/2024, Microsoft đã đưa ra một tuyên bố lưu ý rằng họ đang thực hiện ba thay đổi quan trọng về cách thức hoạt động của Recall, bao gồm việc chọn tham gia trong khi thiết lập, yêu cầu Windows Hello, đồng thời thêm các lớp bảo vệ dữ liệu bổ sung bao gồm giải mã được bảo vệ bởi Bảo mật đăng nhập nâng cao Windows Hello (ESS) để ảnh chụp nhanh sẽ chỉ được giải mã và có thể truy cập được khi người dùng xác thực.

Với việc Windows Recall được độc quyền cho Copilot+ PC, số lượng người dùng tính năng này thời gian đầu sẽ rất ít và đó không phải mục tiêu của tin tặc. Điều này giúp Microsoft có thời gian để cập nhật Windows Recall với khả năng bảo mật tốt hơn.

Nguồn: Windows Central

Xem thêm: 

• Tính năng "Recall" trên Copilot+ PC là gì? Nguyên lý hoạt động như thế nào, tính riêng tư ra sao
• Microsoft Copilot+ PC là gì? Thế hệ PC tích hợp AI đánh bại MacBook Air về hiệu năng lẫn thời lượng pin?

Tham khảo thêm các dòng laptop chất lượng với mức giá phải chăng đang có mặt tại CellphoneS: