Tại sao không có CPU giả và những lưu ý khi mua CPU máy tính

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao lại không có CPU giả cũng như cần lưu ý những gì khi mua một chiếc CPU cũ hay không, cùng Sforum tìm hiểu trong bài viết này nhé.

Không giống như nhiều linh kiện phần cứng khác như card đồ họa hay bộ nhớ RAM vốn thường xuyên xuất hiện hàng giả, hàng nhái, CPU lại là một thị trường mà người dùng ít phải lo lắng về việc mua phải sản phẩm giả về mặt công nghệ. 

Chính điều này cũng góp phần làm cho thị trường CPU cũ trở nên sôi động và được nhiều người tin tưởng. Vậy, tại sao CPU lại khó bị làm giả đến vậy? Và liệu chúng ta có cần phải thận trọng trước những chiêu trò tinh vi của những kẻ gian khi mua CPU, đặc biệt là CPU đã qua sử dụng hay không?

Tại sao CPU gần như miễn nhiễm với hàng giả chất lượng cao?

Lý do chính khiến việc tạo ra một CPU giả mạo có hiệu năng tương đương với sản phẩm chính hãng là một nhiệm vụ gần như bất khả thi nằm ở độ phức tạp khủng khiếp trong thiết kế và quy trình sản xuất.

CPU là một tuyệt tác của công nghệ bán dẫn, tích hợp hàng tỷ, thậm chí hàng chục tỷ bóng bán dẫn (transistor) siêu nhỏ trên một diện tích chỉ vài centimet vuông. Quy trình sản xuất CPU, hay còn gọi là chế tạo vi mạch (fabrication) cực kỳ tinh vi và đòi hỏi công nghệ đỉnh cao.

Nó bao gồm hàng trăm bước phức tạp, từ việc tinh chế silicon siêu tinh khiết từ cát, tạo ra các tấm wafer tròn, sau đó sử dụng công nghệ quang khắc (photolithography) với tia cực tím (EUV - Extreme Ultraviolet) để "vẽ" các mạch điện siêu nhỏ lên bề mặt wafer. 

Tiếp theo là các công đoạn lắng đọng, khắc axít, cấy ion (doping) để tạo ra các lớp bán dẫn và kết nối kim loại giữa các bóng bán dẫn. Cuối cùng, wafer được kiểm tra kỹ lưỡng, cắt thành từng con chip riêng lẻ (die), đóng gói (packaging) và kiểm tra lần cuối trước khi xuất xưởng.

Hiện nay, trên thế giới chỉ có một số ít công ty có đủ năng lực tài chính và công nghệ để thiết kế và sản xuất CPU cao cấp, điển hình là Intel và AMD. Ngay cả những "ông lớn" này cũng thường phải dựa vào các xưởng đúc wafer (foundry) chuyên biệt và cực kỳ đắt đỏ như TSMC (Đài Loan) và Samsung (Hàn Quốc) để sản xuất hàng loạt. 

Việc xây dựng một nhà máy sản xuất chip (fab) hiện đại có thể tiêu tốn hàng chục tỷ đô la và mất nhiều năm để hoàn thành, chưa kể đến hàng loạt thách thức về công nghệ và nhân lực trình độ cao.

Nếu những kẻ làm giả muốn sao chép một CPU, dù chỉ là một con chip Core i3 cấp thấp, họ không chỉ cần phải vượt qua những rào cản khổng lồ về công nghệ in thạch bản, công nghệ đóng gói, thiết kế vi kiến trúc chip, mà còn phải đầu tư hàng tỷ đô la vào chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) cũng như xây dựng dây chuyền sản xuất. 

Đây là một khoản đầu tư phi thực tế và không mang lại lợi nhuận so với những rủi ro pháp lý và kỹ thuật.

Thêm vào đó, kiến trúc CPU (như x86 của Intel/AMD hay ARM) và các thiết kế vi mạch đều được bảo vệ nghiêm ngặt bởi vô số bằng sáng chế. Việc sao chép những thiết kế này là vi phạm sở hữu trí tuệ và sẽ bị truy cứu pháp lý.

Các chiêu trò phổ biến và cách nhận biết CPU có vấn đề

Mặc dù việc làm giả hoàn toàn một CPU hiện đại là không thể, nhưng vẫn có những hình thức lừa đảo tinh vi hơn mà người dùng cần cảnh giác, đặc biệt khi mua CPU cũ hoặc từ các nguồn không rõ ràng. 

So với card đồ họa hay bộ nhớ, các phương pháp làm giả CPU khá đơn giản và chủ yếu tập trung vào việc đánh tráo hoặc "tân trang" vẻ ngoài.

Thay nắp (Relidding/Re-capping) và đánh dấu lại (Remarking) 

Một trong những chiêu trò phổ biến là việc thay nắp IHS (Integrated Heat Spreader - tấm tản nhiệt tích hợp trên bề mặt CPU). Kẻ gian sẽ lấy nắp IHS của một CPU cao cấp (ví dụ Core i7) để gắn lên một CPU cấp thấp hơn (ví dụ Core i3) có cùng socket và bề ngoài tương tự.

Mục đích là để bán CPU cấp thấp với giá của CPU cấp cao, kiếm lời từ sự chênh lệch. Việc này thường nhắm vào những người mua thiếu kinh nghiệm, chỉ nhìn vào thông tin in trên nắp CPU. 

Để phát hiện chiêu trò này, cách đơn giản nhất là sau khi lắp CPU vào máy, hãy sử dụng các phần mềm uy tín như CPU-Z, HWInfo, hoặc AIDA64 để đọc thông tin chi tiết của CPU. Các phần mềm này sẽ hiển thị chính xác tên model, số nhân, số luồng, xung nhịp và các thông số kỹ thuật khác của con chip đang chạy. 

Nếu thông tin này không khớp với những gì được in trên nắp IHS, rất có thể CPU đã bị thay nắp. Đôi khi, nếu việc thay nắp được thực hiện không cẩn thận, bạn có thể phát hiện các dấu vết keo dán bất thường quanh mép IHS. 

Một hình thức khác, tinh vi hơn nhưng hiếm gặp hơn do tốn nhiều công sức, là việc mài bỏ thông tin gốc trên bề mặt CPU và khắc lại (remarking) thông tin của một model khác cao cấp hơn.

Bán CPU Tray như hàng full box 

Một số kẻ gian lợi dụng việc CPU có hai dạng phân phối chính: CPU Box (nguyên hộp, có tản nhiệt đi kèm và được bảo hành đầy đủ từ nhà sản sản xuất) và CPU Tray (chip rời, không có hộp và tản nhiệt, thường được bán cho các nhà lắp ráp máy tính lớn OEM và có chính sách bảo hành khác). 

Kẻ lừa đảo có thể bán CPU Tray được đóng gói trong các vỏ hộp giả mạo, khiến người mua lầm tưởng là hàng Box chính hãng. Để tránh bị lừa, khi mua CPU Box, hãy kiểm tra kỹ niêm phong (seal) của vỏ hộp. 

Vỏ hộp CPU chính hãng thường có mã chống hàng giả và số sê-ri (Serial Number). Thông tin này phải trùng khớp với số sê-ri được in hoặc khắc trên bề mặt CPU bên trong. Bạn có thể kiểm tra số sê-ri này trên trang web của nhà sản xuất để xác minh tính chính hãng và thời hạn bảo hành.

"Mông má" CPU cũ và hàng thử nghiệm (ES/QS Samples) 

Hình thức cuối cùng là việc tân trang CPU cũ. Các CPU đã qua sử dụng có thể được đánh bóng bề mặt IHS để loại bỏ các dấu vết sử dụng, keo tản nhiệt cũ, làm cho chúng trông như mới. 

Một trường hợp khác cần lưu ý là CPU ES (Engineering Sample - hàng mẫu kỹ thuật) hoặc QS (Qualification Sample - hàng mẫu kiểm định). Đây là những phiên bản CPU được nhà sản xuất gửi cho các đối tác phần cứng, nhà báo để thử nghiệm trước khi sản phẩm chính thức ra mắt. 

CPU ES/QS thường có ký hiệu "ES" hoặc "QS" trên bề mặt, có thể có xung nhịp khác biệt, thiếu một số tính năng hoặc hoạt động không ổn định bằng bản thương mại. Một số người bán có thể mài bỏ các ký hiệu này và bán chúng như hàng thương mại thông thường. 

Việc mua phải CPU ES/QS tiềm ẩn nhiều rủi ro về hiệu năng và độ ổn định, đồng thời chúng thường không được bảo hành chính hãng. Cách nhận biết loại này là kiểm tra kỹ ngoại hình CPU, tìm kiếm các ký hiệu ES/QS (nếu chưa bị mài) và đặc biệt là kiểm tra thông tin bằng phần mềm CPU-Z.

Lời khuyên dành cho người mua CPU

Để đảm bảo mua được CPU chính hãng và chất lượng, người dùng cần lưu ý một số điểm sau.

Khi mua CPU mới

Luôn ưu tiên mua CPU từ các kênh phân phối chính hãng, các cửa hàng, đại lý ủy quyền uy tín ví dụ như CellphoneS. Điều này đảm bảo bạn nhận được sản phẩm mới 100%, đầy đủ phụ kiện và chính sách bảo hành chính hãng. 

Khi nhận hàng, hãy kiểm tra kỹ niêm phong của vỏ hộp, đối chiếu số sê-ri trên vỏ hộp và trên CPU. Đảm bảo sản phẩm còn nguyên vẹn, không có dấu hiệu bị mở hay tác động vật lý.

Khi mua CPU cũ

Thị trường CPU cũ rất sôi động, một phần là vì CPU chính hãng rất khó làm giả hoàn toàn. Tuy nhiên, bạn vẫn cần hết sức cẩn trọng để tránh các chiêu trò lừa đảo đã đề cập. Hãy kiểm tra thật kỹ ngoại hình của CPU: bề mặt IHS có bị trầy xước quá nhiều, móp méo hay không; các chân socket (đối với CPU Intel LGA) hoặc chân cắm (đối với CPU AMD PGA) có bị cong, gãy hay không. 

Yêu cầu người bán cho kiểm tra trực tiếp CPU trên một hệ thống đang hoạt động, hoặc cung cấp bằng chứng rõ ràng về việc CPU vẫn hoạt động tốt (ví dụ: ảnh chụp màn hình CPU-Z hiển thị thông số, video test hiệu năng). 

Sau khi lắp đặt, điều quan trọng nhất là sử dụng các phần mềm như CPU-Z, HWInfo, hoặc kiểm tra trong BIOS/UEFI, System Information của hệ điều hành để đối chiếu model, số sê-ri và các thông số kỹ thuật khác với thông tin được quảng cáo hoặc ghi trên bề mặt CPU. 

Nên ưu tiên mua từ những người bán có uy tín, có lịch sử giao dịch tốt, hoặc các cửa hàng chuyên bán linh kiện cũ có chính sách bảo hành (dù là hàng cũ) rõ ràng.

Tạm kết

Tóm lại, việc làm giả hoàn toàn một CPU hiện đại với chất lượng tương đương hàng chính hãng là một điều gần như không thể do độ phức tạp và chi phí sản xuất quá lớn. Tuy nhiên, các hình thức lừa đảo tinh vi hơn như thay nắp, đóng gói hàng tray vào hộp giả, hay bán CPU cũ, hàng thử nghiệm được "mông má" lại vẫn tồn tại.

Đối với người tiêu dùng, sự cẩn trọng, trang bị kiến thức và kiểm tra kỹ lưỡng sản phẩm trước khi mua là những "vũ khí" quan trọng nhất để tự bảo vệ mình. Đừng vì ham rẻ mà mua phải sản phẩm không đúng chất lượng, dẫn đến những tổn thất không đáng có. 

Xem thêm:

• Nên chọn Intel Core Ultra 7 155H hay Ultra 7 258V: Cân giữa hiệu năng và trải nghiệm Copilot+ mượt mà?
• Laptop gaming nên chọn chip Intel Core i5 nào? So sánh nhanh 12450H vs 13420H vs 12450HX
• So sánh Apple M4, M4 Pro và M4 Max: Khác biệt gì giữa các phiên bản

Nếu bạn đang cần một địa chỉ mua CPU uy tín, giá tốt hãy tham khảo ngay các sản phẩm đang có mặt tại CellphoneS: